| Quote Name |
Quote & Overlaps |
| 1. lp - de confessione 8 |
|
|
Caveat confitens ne verecundia ductus dividat apud se confessionem, ut diversis diversa velit manifestare, quod est se laudare, et ypocrisim tendere, et semper venia carere, ad quam frustra sperat venire.
— Augustinus
|
|
23
|
Cautus sit poenitens, ne verecundia ductus dividat apud se confessionem, ut diversa diversis velit sacerdotibus manifestare. Quidam enim uni celant, quae alii manifestanda conservant: quod est se laudare, et ad hypocrisim tendere.
|
|
| |
| 2. lp - de judicio 7 |
|
|
Si vere laudabilis esse cupis, laudem hominum non requiras. Illi prepara conscientiam tuam, qui illuminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium.
— Ieronimus
|
|
36
|
Cum venerit Dominus, et illuminaverit abscondita tenebrarum et manifestaverit cogitationes cordis, tunc nihil latebit proximum in proximo, nec erit quod suis quisque aperiat, et abscondat alienis.
|
|
| |
| 3. lp - de voluntate (in de periculis) 1a |
|
|
Volumus esse humiles sed sine despectu, pauperes sine defectu, obedientes sed sine contumeliis, casti sed sine maceratione carnis.
— Bernardus
|
|
105
|
et infra: Bona quidem cupiunt, sed a malis nunquam recedunt. Esse quidem humiles, sed sine despectu; esse contenti propriis, sed sine necessitate; pauperes esse volunt, sed sine defectu; esse casti, sed sine maceratione corporis; esse patientes, sed sine contumeliis volunt. Cumque adipisci quaerunt virtutes, sed labores virtutum fugiunt, quid aliud, quam et belli certamina in campo nesciunt, et triumphare in urbibus de bello concupiscunt?
|
|
|
|
Multi pauperes esse volunt, ita tamen quod nil eis desit, et sic diligunt paupertatem, ut nullam patiantur egestatem.
— Bernardus
|
|
191
|
Esse quidem humiles, sed sine despectu; esse contenti propriis, sed sine necessitate; pauperes esse volunt, sed sine defectu; esse casti, sed sine maceratione corporis; esse patientes, sed sine contumeliis volunt.
|
|
| |
| 4. lp - de oratione accepta 30 |
|
|
Per esum primi parentis culpa sumpsit initium, et ideo cavendum est nobis, ne sicut ille per escam paradisi meruit egressum, ita et nos arceamur ab ingressu. Tria sunt igitur in cibo consideranda, id est quid, quando et quantum comedamus, scilicet cibi species, hora et mensura, ne illicitum aut extra horam aut ultra mensuram aliquid sumamus. Illicitum comedit Adam in paradiso et expellitur, extra horam comedit Ionathas et a patre maledicitur, populus vero Israel ad sepulcra concupiscentie et occiditur. Transgreditur Adam preceptum domini, frangit Ionathas quod observabat multitudo populi, decipitur Israel in saturitate cibi. Sic igitur transgressio meruit expulsionem, negligentia voti communis maledictionem, saturitas mortem. In fratres cotidie decipimur, dum murmurantes in desertum Israel, et Egiptias illas suspirantes escas, precepta prelatorum transgredimur, et quod communiter tenetur a fratribus, negligenter observamus.
— Hugo
|
|
8
|
Unicum in dubiis remedium seu refugium oratio est, et frequens gemitus ad Deum, et ut quid, quando et qualiter facere nos velit Deus, assidue nobis monstrare dignetur.
|
|
| |
| 5. lp - de renuntiatione 18 |
|
|
Periclitatur castitas in delitiis, humilitas in divitiis, veritas in multiloquio, caritas in seculo nequam.
— Bernardus
|
|
21
|
Quid, si periclitaretur castitas in deliciis, humilitas in divitiis, pietas in negotiis, veritas in multiloquio, charitas in hoc nequam saeculo? Fugite de medio Babylonis; fugite, salvate animas vestras.
|
|
|
|
Periclitatur castitas in deliciis, pietas in negotiis, humilitas in divitiis, virtus in multiloquio, caritas in seculo nequam.
— Bernardus
|
|
21
|
Quid, si periclitaretur castitas in deliciis, humilitas in divitiis, pietas in negotiis, veritas in multiloquio, charitas in hoc nequam saeculo? Fugite de medio Babylonis; fugite, salvate animas vestras.
|
|
| |
| 6. lp - de gula 6 |
|
|
Ebrietas autem perturbationem gingnit mentis, furorem cordis flammam libidinis. Ebrietas ita mentem alienat, ut ubi sit nesciat. Vnde nec malum sentitur, quod per ebrietatem conmittitur.
— Isidorus
|
|
1
|
Ebrietas perturbationem gignit mentis, furorem cordis, flammam libidinis. Ebrietas ita mentem alienat, ut ubi sit, nesciat; unde etiam et malum non sentitur, quod per ebrietatem committitur.
|
|
| |
| 7. lp - de obedientia bona 2 |
|
|
Obedientia quippe victimis iure preponitur, quia per victimas aliena caro, per obedientiam vero voluntas propria mactatur. Tanto igitur deum quisque citius placat, quanto ante eius oculos repressa arbitrii sui superbia, gladio precepti se immolat.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Per obedientiam voluntas propria mactatur. Tanto igitur quisque Deum citius placat, quanto ante ejus conspectum, repressa arbitrii sui superbia, gladio praecepti se immolat.
|
|
| |
| 8. lp - de peccato 20 |
|
|
Vult deus prudenter sibi serviri, sed non ut nimietate abstinentie debiles fiant, ut post medicorum suffragia requirant. Temperandum est ut si fieri potest, ceptum officium gradatim promoveatur, potius quam per inconsiderantiam minuatur.
— Augustinus
|
|
90
|
Quem non potest diabolus devorare seductum ad nequitiam, famam ipsius inquinare conatur, ut si fieri potest, opprobriis et malarum linguarum detractione deficiat, et sic in ejus fauces ruat.
|
|
| |
| 9. lp - de conflictu vitiorum et virtutum 1d |
|
|
Livor alieni boni suum perimit auctorem. Nam unde bonus proficit, inde invidus tabescit. Homines prave viventes, sicut de bonorum lapsibus gratulantur, ita de eorum itinere facto, bonique perseverantia confunduntur. Invidus membrum est dyaboli, cuius invidia mors introivit in orbem terrarum. Nulla est virtus que non contrarium invidie malum. Sola miseria caret invidia, quia nemo invidet misero, cui nimirum non livor obicitur, sed misericordia adhibetur. Multi etiam bonos imitari nolunt, sed de bonorum profectibus invidie livore contabescunt. Quo fit ut nec illi corrigantur a malo suo, sed per invidiam deteriorantur, et bonos a recto studio, quantum in ipsis est, si potuerint, depravare conantur. Ita requirunt invidi additum male fame, per quam bonorum vitam maculent, sicut querebant hostium sodomite, quo domum Loth nocituri intrarent. Illi vero cecitate erroris parietes videbant, hostium non inveniebant. Non aliter invidi videndo velut parietes virtutes dissimulant, vitia vero perquirunt, per que conscientiam urant.
— Isidorus de summo bono
|
|
524
|
Cave prorsus ne, dum aliis locum celsitudinis invides, illum imiteris, de quo scriptum est: Invidia diaboli mors introivit in orbem terrarum: imitantur autem illum, qui sunt ex parte illius.
|
|
| |
| 10. lp - de connexione uirtutum, de continentia et verecundia 2 |
|
|
Tenenda est in omnibus verecundia pudicitie comes, cuius societate castitas custoditur. Esse enim in inverecundis oculis et lascivis sermonibus libidinosus animus deprehenditur, et per exteriorem hominem interioris hominis vita monstratur.
— Bernardus
|
|
1
|
Verecundia est pudicitiae comes, cujus societate castitas ipsa tutior est.
|
|
| |
| 11. lp - de exercitio 22 |
|
|
Quid sibi vult quod clerici aliquid esse, et aliquid videri volunt? Nempe habitu milites, questu clericos, actu neutrum exhibent. Nam neque pugnant ut milites, neque ut clerici evangelizant, aut orent. Unde cuius ordinis sint, ignoratur, quia cum utriusque esse cupiunt, utrumque confundunt. Unusquisque enim in ordine suo resurget. Isti autem in quo ordine surgant, vel quia sine ordine peccaverunt, sine ordine peribunt. Aut si summe deus veraciter creditur a summo usque deorsum nichil inordinatum relinquere, vereor huiusmodi non alibi ordinandos quam ubi nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat.
— Unde Bernardus
|
|
31
|
Si labor terret, merces invitet: unusquisque enim secundum suum laborem mercedem accipiet.
|
|
| |
| 12. lp - de homine 16b |
|
|
Ad illos enim festino qui morte corporis exierunt hinc, sed cum eorum sepulcra respitio, non invenio in eis nisi cinerem et vermes, fetorem et horrorem. Et quod ego sum, illi fuerunt, et quod illi sunt, ego ero. Quid enim sum ego? homo de liquido humore formatus, de humano semine conceptus, omni vanitate subiectus. Nichil aliud est homo quam sperma fetidum, saccus stercorum, cibus vermium. Post hominem vermis, post vermem fetor et horror. Sic in non hominem vertitur omnis homo.
— Bernardus
|
|
1
|
Post hominem vermis, post vermem foetor et horror: / Sic in non hominem vertitur omnis homo.
|
|
|
|
Nec memor es quam sit vilis origo tui. Nichil aliud est homo quam sperma fetidum, saccus stercorum et cibus vermium. Unde superbis, o homo, cuius conceptio culpa, nasci pena, labor vita, mors angustia, et tamen necesse est mori? Post hominem vermis, post vermem fetor et horror. Sic in non hominem vertitur omnis homo. Cur ergo superbis, homo, et non attendis quod fuisti vile semen, et sanguis coagulatus in utero, deinde miseriis huius mundi expositus et peccato, deinde vermis et cibus vermium futurus in tumulo? Cur carnem tuam pretiosis rebus impinguas et adornas, quam post paucos dies vermes devoraturi sunt in sepulcro, et animam tuam non adornas bonis operibus, quam deo et angelis eius presentandam esse in iudicio constat, quare animam tuam vilipendis et ei carnem preponis? Dominam ancillari et ancillam dominari magna abusio est.
— Ieronimus
|
|
1
|
Post hominem vermis, post vermem foetor et horror: / Sic in non hominem vertitur omnis homo.
|
|
| |
| 13. lp - de ambitiosis 5 |
|
|
Ve vobis qui clavem tollitis non scientie solum, set et auctoritatis, nec ipsi introistis, set multipliciter impedivistis, quos introducere debuistis! Accipitis enim claves, de quibus dominus conqueritur per prophetam: Ipsi regnaverunt, set non ex me, principes extiterunt, et non vocavi eos. Unde tantus prelationis ardor, unde ambitionis impudentia tanta, unde tanta vesania presumptionis humane. Audetne aliquis vestrum terreni cuiuslibet reguli, non precipiente aut prohibente eo, occupare ministeria, percipere beneficia, negotia dispensare? Nec domini tu putes, nutu qui in domo sua magna a vasis ire aptis in interitum sustinet approbari. Multi quidem veniunt, set considera quis vocetur. Utinam quisquis, si fieri posset, tam fideliter ministraret quam fiducialiter se ingessit. Difficile et fortasse impossibile est, ut ex amara radice ambitionis, suavis fructus ardeat caritatis.
— Bernardus
|
|
1
|
Ipsi regnaverunt, et non ex me; principes extiterunt, et non cognovi. Ex se namque, et non ex arbitrio summi Creatoris regnant ii, qui nullis fulti virtutibus nequaquam divinitus vocati, sed sua cupiditate accensi, culmen regiminis rapiunt potius, quam assequuntur.
|
|
| |
| 14. lp - de remorsu conscientiae 6 |
|
|
Omnia fugere poterit homo preter cor suum. Non enim potest a se quisque recedere. Ubicumque dominatum fuerit reatum sue conscientie sibi, et quocumque ierit reatum suum eum non derelinquit. Quamvis homo humana gaudia subterfugiat, omnis tamen qui male agit, iudicium sue conscientie effugere non potest. Nam si alios celat que egit, sibi tamen celare non potest, qui plene novit malum quod gessit. Duplex fit ergo in eo iudicium, quia et hic conscientie sue reatu punitur, et illuc perpetuali pena dampnatur. Hoc enim significat: Abissus abissum invocat in voce catharactarum tuarum. Abissum enim abissum invocare est de iuditio sue conscientie ire ad iuditium dampnationis perpetue, in voce catharactarum tuarum, id est in predicatione sanctorum tuorum.
— Unde Isidorus
|
|
9
|
Abyssus abyssum invocare, est de judicio suae conscientiae ire ad judicium damnationis aeternae.
|
|
| |
| 15. lp - de spe 2 |
|
|
Tanto spes in deo solidior surgit, quanto pro eo quis protulerit grauiora.
— Gregorius
|
|
1
|
Tanto spes in Deum solidior surgit, quanto pro illo quisque graviora pertulerit; quia nequaquam retributionis gaudium de aeternitate colligitur, quod non hic prius pia tribulatione seminatur.
|
|
| |
| 16. lp - de connexione uirtutum, de timore et amore 9 |
|
|
Qui actibus carnalibus incumbit necesse est, ut mentes aliorum instruere spiritualiter erubescat. Actus carnales sunt. Curiose induere splendide comedere et huiusmodi. Secundo debet predicator lucere doctrina, ut sciat quid sit vitandum quidve faciendum, et hoc tamen cum humilitate sermonis, et caveat ne curiosa magis sit quam utilis eius doctrina, ut taceat que non debet, et loquatur quod non oportet, quia hii tales errantes ab apostolo appellantur. Ait enim prima ad Thimotheum: Quidam aberrantes a fide conversi sunt in vaniloquium, volentes esse legis doctores, et non intelligentes nec que loquntur nec de quibus affirmant. Etiam caveant ne laudari cupiant, nec hominibus plus placere cupiant de sua predicatione quam deo.
— Dicit enim Gregorius
|
|
6
|
Mens quam semel affecerit charitas, sui juris esse non sinitur; metuit quod nescit; dolet quod non oportet; sollicitatur plusquam voluerit, et unde noluerit.
|
|
| |
| 17. lp - de gloria 24 |
|
|
Mira serenitas, plena suavitas, eterna securitas, iam non est timor in finibus eius, quia posuit dominus fines suos pacem, nullus inimicus ibi intrat, nullus amicus exit, nulle ibi temptationes, nulla ibi cogitationum turba sese confundit, quia ille qui omnia idem identitate consolidat atque coniungit. Nulla iam temptandi facultas, nulla inquietandi libertas, nocendi nulla possibilitas, voluntatis dei nulla erit transgressio.
— Bernardus
|
|
223
|
Spera in Deo, quoniam adhuc confitebor illi, cum error videlicet a ratione, a voluntate dolor, atque a memoria timor omnis recesserit; et successerit illa, quam speramus, mira serenitas, plena suavitas, aeterna securitas.
|
|
| |
| 18. lp - de laetitia (in de periculis) 5 |
|
|
Si qua est presentis vite letitia, ita agenda est, ut nunquam amaritudo futuri iudicii recedat a memoria.
— Ieronimus
|
|
1
|
Si qua est praesentis temporis, ita est agenda laetitia, ut nunquam amaritudo sequentis judicii recedat a memoria.
|
|
| |
| 19. lp - de curiositate 11 |
|
|
Sicut ex carnibus alitur caro, ita ex colloquio mulieris nascitur concupiscentia. Mulier est sicut lappa, que impressa capillis de facili explicari non potest.
— Ieronimus
|
|
43
|
Oculi, prima tela libidinis; visio, prima concupiscentia mulieris.
|
|
| |
| 20. lp - de communitate 5 |
|
|
Dum enim quique que nostra sunt querimus, fit ut invidentes, invicem provocantes, exerceamur ad odia, armemur ad iniurias, incitemur ad lites, gavillemus ad dolos, feramur ad detractiones, prorumpamus ad maledicta, opprimamur a fortioribus, opprimamus inferiores.
— Bernardus
|
|
89
|
Qualiter est imitatores fieri Christi, ad communem utilitatem omnia negotiantes, et non quae nostra sunt quaerentes.
|
|
| |
| 21. lp - de confessione 17 |
|
|
Vitia cordis tui revela, pravas cogitationes illico manifesta, quia peccatum tuum proditum ilico curatur.
— Isidorus
|
|
1
|
Vitia cordis tui revela: pravas cogitationes tuas illico manifesta: peccatum enim tuum proditum, cito curatur; crimen autem occultum tacendo ampliatur.
|
|
| |
| 22. lp - de verecundia 16 |
|
|
Honestum est quod sua virtute nos allicit, ut dicit philosophus, et sua dignitate nos trahit. Honestas enim attenditur in conversatione, conversatio autem ut honesta sit, oportet quod sit verecunda, quia secundum quod dicit beatus Bernardus: Verecundia est in verbo et gestu honestatem servare. Verecundia spiritualis est gloria continentie, fame custos, vite decus, virtutis sedes.
|
|
1
|
Verecundia specialis gloria conscientiae est, famae custos, vitae decus, virtutis sedes, virtutum primitiae, naturae laus, et insigne totius honestatis.
|
|
| |
| 23. lp - de religiosis malis 1 |
|
|
Religiosus debet se ab omni actione seculari retrahere. Quia dicit Gregorius: Ex actione secularium vita religiosorum confunditur.
— Ieronimus
|
|
1
|
Ex actione secularium confunditur actio religiosorum, dum illi etiam promittendo non servant, quae in praeceptis audiunt; et isti vivendo ea custodiunt, in quibus nequaquam legalibus mandatis adstringuntur.
|
|
| |
| 24. lp - de gula 1 |
|
|
Gula appetit delectabilia ad conservationem individui. Ex ea enim est inepta letitia, scurrilitas, immunditia, multiloquium, ebitudo sensus. Unde sic diffinitur ab Hugone: Gula est immoderatus amor edendi; uel: Gula est solius corporis, tam noxius quam illecebris edendi appetitus; uel: Gula est immoderata cibi aviditas.
|
|
21
|
De ventris ingluvie inepta laetitia, scurrilitas, immunditia, multiloquium, hebetudo sensus circa intelligentiam oritur.
|
|
| |
| 25. lp - de virginibus 29 |
|
|
Quosdam videns deus nolle proprio motu corrigi, adversitatum corrigit stimulis. Quosdam etiam sciens multum peccare posse, in salutem flagellat eos corporis infirmitate ne peccent, ut eis utilius sit frangi langoribus in salutem, quam manere incolumes ad dampnationem.
— Ieronimus
|
|
222
|
Qui non nubunt et uxores non ducunt, sicut angeli in terris sunt: ut tribulationem carnis non sentiant, servitutem ignorent, et mundanae negotiationis allevientur contagio, divinis rebus mente intendant: ut tanquam exuti corporis infirmitate, non quae hominis sunt, sed quae Dei cogitent.
|
|
| |
| 26. lp - de peccatis linguae, de mendacio 10 |
|
|
Mendacium est, ut dicit Augustinus, false vocis significatio cum intentione fallendi.
|
|
1
|
Mendacium est falsa significatio vocis cum intentione fallendi.
|
|
| |
| 27. lp - de juvenibus 9 |
|
|
Tres virtutes sunt in pueris et adolescentibus magis congruunt, scilicet, verecundia, taciturnitas, et obedientia. Non est autem dubium, si has studeant habere, quin christo duce ad culmen perfectionis virtutumque valeant ascendere. Nescio an quidquam gratius verecundia, annecti in moribus hominum deprehendi queat. Verecundia omnium est ornatus etatum, sed in etate teneri amplius pulcriusque elucescit, quia amplius verecundo adolescente. Quam pulcra hec, inquam, et splendida gemma morum in vultu adolescentis, bone nunctia spei, bone indolis index!
— Bernardus
|
|
11
|
Quid amabilius verecundo adolescente! quam pulchra haec et quam splendida gemma morum in vita et vultu adolescentis! quam vere et minime dubia bonae nuntia spei, bonae indolis index!
|
|
| |
| 28. lp - de peccato 32 |
|
|
Nemo dicat in corde suo: Levia ista sunt, non curo corrigere. Non est magnum, si in hiis maneam venialibus minimisque peccatis. Hoc enim in eis impenitentia est, hoc blasphemia in spiritum sanctum, cuius blasphemia irremissibilis est.
— Bernardus
|
|
70
|
Cavete ne quis parva reputet, quantumlibet parva, scienter commissa; nemo dicat in corde suo: Levia sunt ista; non curo corrigere; non est magnum si in his maneam venialibus minimisque peccatis. Нaeс est impoenitentia, dilectissimi, haec blasphemia in Spiritum sanctum; blasphemia autem irremissibilis est.
|
|
| |
| 29. lp - de obedientia bona 3 |
|
|
Sciendum vero est quia nunquam per obedientiam malum quidem fieri debet. Aliquando autem per obedientiam bonum quod agitur necesse est intermitti. Neque enim mala in paradiso arbor extitit, quam deus homini ne contingeret interdixit. Sed ut per melius obedientie meritum homo bene conditus cresceret, dignum fuerat ut hunc etiam a bono prohiberet, quatenus tanto verius hoc quod ageret virtus esset, quanto et a bono cessans auctori suo se subditum humilius exhiberet.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Nunquam per obedientiam malum fieri debet; aliquando autem debet per obedientiam bonum quod agitur, intermitti. Neque enim mala in Paradiso arbor extitit, quam Deus homini, ne contingeret, interdixit. Sed, ut in melius per obedientiae meritum homo bene conditus cresceret, dignum fuerat, ut et hunc etiam a bono aliquo prohiberet: quatenus tanto verius hoc, quod ageret, bonum esse cognosceret, quanto, a bono cessans, auctori suo se subditum humilius exhiberet.
|
|
| |
| 30. lp - de confessione 1 |
|
|
Hec sunt namque vere humilitatis testimonia, et iniquitatem suam quisque cognoscere, et cognita voce confessionis aperire. At contra humani generis vitium est usitatum, et lambendo peccatum committere, et commissum negando abscondere, et convictum differendo multiplicare.
— Gregorius
|
|
3
|
Haec sunt verae humilitatis testimonia, scilicet et iniquitatem suam corde cognoscere, et cognitam voce confessionis integraliter aperire.
|
|
| |
| 31. lp - de ira 6 |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
1
|
Ira, etiam cum delinquentium culpas insequitur, non debet menti nostrae quasi domina praeire; sed post rationis tergum, quasi ancilla rationis, subnixius famulari.
|
|
| |
| 32. lp - de luxuria 6 |
|
|
Qui nocturna sorde polluitur, quamvis etsi extra memoriam turpium cogitationum sese sentiat inquinatum, tamen hic ut temptaretur, culpe sue tribuat, statimque immunditiam suam fletibus tergat.
— Isidorus
|
|
1
|
Qui nocturna illusione polluitur, etsi extra memoriam turpium cogitationum sese praesentiat inquinatum, tamen hoc, ut tentaretur, culpae suae tribuat, suamque immunditiam statim fletibus tergat.
|
|
| |
| 33. lp - de christo 36 |
|
|
Ihesus est mel in ore, melos in aure, iubilus corde, ipse pastor dulcissimus et pontifex pietate plenus.
— Bernardus
|
|
7
|
Jesus mel est in ore, melos in aure, jubilus in corde.
|
|
| |
| 34. lp - de zelo (in de gratiosis) 2 |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
1
|
Si nulla ira ex virtute surgeret, divinae animadversionis impetum Phinees per gladium non placasset.
|
|
| |
| 35. lp - de daemonibus 25 |
|
|
Otium est sentina omnium vitiorum malarum cogitationum, locutionum et operationum.
— Bernardus
|
|
14
|
Diabolus non est immissor, sed incensor potius malarum cogitationum et omnium vitiorum. Neque enim alibi concupiscentiae fomenta incendit, nisi ubi prius pravae cogitationis delectationes inspexerit.
|
|
| |
| 36. lp - de poenitentia 14 |
|
|
Si res aliena per quam peccatum est, reddi possit, et non redditur penitentia, nequaquam agitur, sed simulatur, et hoc ideo dixi, quia nuncquam remititur peccatum, nisi restituatur ablatum.
— Augustinus
|
|
132
|
Si autem veraciter agitur, non remittitur peccatum, nisi restituatur ablatum, si tamen restitui potest.
|
|
| |
| 37. lp - de poenitentia 20 |
|
|
O penitentia, misericordie mater, magistra virtutum, lassos relevans, recreans desperantes! O penitentia, rutilantior auro, splendidior sole! Penitentia respuit avaritiam, horret luxuriam, fugit furorem, firmat amorem, odit malitiam, cogit peccatorem.
— Ieronimus
|
|
3
|
Poenitentia respuit avaritiam, horret luxuriam, fugat furorem, firmat amorem, calcat superbiam, continet linguam, componit mores, odit malitiam, excludit invidiam.
|
|
| |
| 38. lp - de ambitiosis 22 |
|
|
Ambitio est, secundum quod dicit Bernardus, subtile malum, secretum virus, pestis occulta, doli artifex, mater ypocrisis, livoris parens, vitiorum origo, criminum fomes, virtutum occupatio, tinea sanetitatis, excecatrix ordinum, ex remediis morbum creans, generans ex medicina langorem.
|
|
19
|
Radix iniquitatis ambitio, subtile malum, secretum virus, pestis occulta, doli artifex, mater hypocrisis, livoris parens, vitiorum origo, criminum fomes, virtutum aerugo, tinea sanctitatis, excaecatrix cordium, ex remediis morbos creans, generans ex medicina languorem.
|
|
| |
| 39. lp - de solitudine 2 |
|
|
Cui dedi in solitudine domum: Quid prodest solitudo corporis, si defuerit solitudo cordis?
— Gregorius XXX moralium super illud
|
|
1
|
Prodest solitudo corporis, si solitudo est mentis. Quid prodest solitudo corporis, si solitudo defuerit cordis? Qui enim corpore remotus vivit, sed tumultibus conversationis humanae terrenorum desideriorum cogitatione se inserit, non est in solitudine.
|
|
| |
| 40. lp - de obedientia bona 7 |
|
|
Sciendum summopere quia obedientia, si aliquando de suo aliquid habeat, nulla est, aliquando autem, si de suo aliquid non habeat, minima est. Nam cum huius mundi successus precipitur, cum locus superior imperatur, is qui ad percipienda hec obedit, obedientie sibi virtutem evacuat, si ad hec etiam ex proprio desiderio anhelat. Neque enim se sub obedientiam dirigit, qui ad percipienda huius vite prospera libidini proprie ambitionis servit. Rursum cum mundi despectus precipitur, cum probra adipisci et contumelie iubentur, nisi hec ex semetipso animus appetat, obedientie sibi meritum minuit, quia ad ea que in hac vita despecta sunt, invitus nolensque descendit. Ad detrimentum quippe obedientia ducitur, cum mentem ad suscipienda probra huius seculi nequaquam ex parte aliqua etiam sua vota comitantur. Debet ergo obedientia et in adversis ex suo aliquid habere, et rursum in prosperis ex suo aliquid omnino non habere, quatenus et in adversis tanto sit gloriosior, quanto divino ordini etiam ex desiderio iungitur, et in prosperis tanto sit verior, quanto a presenti ipsa quam divinitus percipit, gloria funditus ex mente separatur.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Debet obedientia, et in adversis aliquid ex suo habere, et in prosperis aliquid ex suo omnino non habere: quatenus et in adversis tanto sit gloriosior, quanto divinae ordinationi etiam ex desiderio sui jungitur: et in prosperis tanto sit verior, quanto a praesenti ipsa, quam divinitus percepit gloriam, funditus mente separatur.
|
|
| |
| 41. lp - de eleemosyna accepta 4 |
|
|
Nunquam autem vere conpatitur, qui quod necessarium proximo conspicit negat. Iudicium sine misericordia fiet ei qui non fecit misericordiam, nec miseretur pauperi.
— Gregorius
|
|
35
|
Rem quamlibet plerumque dat etiam qui non compatitur; nunquam autem qui vere compatitur, quod necessarium proximo conspicit, negat.
|
|
| |
| 42. lp - de continentia auditus 2 |
|
|
Hec fuit iniquitas Sodomorum, superbia et saturitas panis. Panem quippe Sodomite immoderate sumentes, in turpitudinem defluxerunt flagitiorum, atque hiisdem superbia comitante, meruerunt celestibus aduri incendiis, ex quo modum non tenuerunt edacitatis.
— Isidorus
|
|
201
|
Talibus enim turpitudinibus cantionum animi humani illecti enervantur, et decidunt a virtute defluentes in turpitudinem, et propter ipsas turpitudines postea sentiunt dolores, et cum amaritudine digerunt, quod cum temporali delectatione et dulcedine biberunt.
|
|
| |
| 43. lp - de superbia 8 |
|
|
Difficile est in se ut quisque superbiam inventam deprehendat, quia nimirum hoc vitium quanto magis patimur, tanto minus videmus. Sic quippe in mente superbia, sicut in oculis caligo generatur, quo se hec latius dilatat, vehementius lumen angustat.
— Gregorius
|
|
1
|
Difficile in se quisque inveteratam superbiam deprehendit, quia nimirum hoc vitium quanto magis patimur, tanto minus videmus.
|
|
| |
| 44. lp - de occupatione 12 |
|
|
Non enim desinit antiqus hostis, transfigurans se in angelum lucis, deceptionum laqueos ubique pretendere, et ut quoquomodo fidem credentium corrumpat instare. Novit cui adhibeat estus cupiditatis, cui illecebras gule ingerat, cui incitameata luxurie apponat, cui infundat virus invidie, quem merore conturbat, quem fallat gaudio, quem metu opprimat, quem amaritudine seducat, omnium discutit consuetudinem, ventilat curas, scrutatur affectus et ibi causas querit nocendi, ubi quemquam viderit studiosius occupari.
— Leo papa
|
|
10
|
Diabolus omnium discutit consuetudines, omnium ventilat curas, omnium scrutatur affectus; et ibi causas quaerit nocendi, ubi quempiam viderit studiosius occupari.
|
|
| |
| 45. lp - de praedicatoribus bonis 2 |
|
|
Ille apud deum maior est, qui ad eius amorem plurimos trahit.
— Bernardus
|
|
1
|
Ille apud Deum magis in amore ejus est, qui ad ejus amorem plurimos trahit.
|
|
| |
| 46. lp - de beata maria 50 |
|
|
O pulcrum ad intuendum, o admirabile ad contemplandum, o desiderabile ad amandum, quomodo effugis capacitatem cordis mei? O virgo mirabilis, o virgo singularis et singulariter mirabilis, per quam elementa renovantur, inferna spoliantur, demones conculcantur, angeli redintegrantur!
— Unde Anselmus
|
|
1
|
O femina mirabiliter singularis, et singulariter mirabilis, per quam elementa renovantur, inferna remediantur, homines salvantur, angeli redintegrantur. O femina plena et superplena gratia, de cujus plenitudinis exundantia respersa sic revirescit omnis creatura!
|
|
| |
| 47. lp - de laetitia (in de gratiosis) 7 |
|
|
Diem solempnem non ciborum habundantia, sed spiritus exultatione celebremus quia stultum est valde velle sanctum per saturitatem nimiam honorare quem scimus Deo per ieiunia placuisse.
— Iohannes Crisostomus
|
|
53
|
Nihil sollicitius providendum est, quam ut solemnem diem non tam ciborum abundantia, quam spiritus exultatione celebremus: quia valde absurdum est, nimia saturitate velle honorare martyrem, quem scimus Deo placuisse jejuniis.
|
|
|
|
Cum venter nimia saturitate distenditur, aculei libidinis suscitantur.
— Gregorius
|
|
149
|
Nihil sollicitius providendum est, quam ut solemnem diem non tam ciborum abundantia, quam spiritus exultatione celebremus: quia valde absurdum est, nimia saturitate velle honorare martyrem, quem scimus Deo placuisse jejuniis.
|
|
| |
| 48. lp - de praedicationem usurpantibus 6 |
|
|
Pre omnibus stude humilitatem habere, quia iuste constitutiones non nisi per humilitatem implentur.
— Basilius
|
|
51
|
Qui mundum deserunt, ad exteriora officia provehi non debent, nisi per humilitatem diutius in ejusdem mundi contemptu solidentur.
|
|
| |
| 49. lp - de contritione 27 |
|
|
O felices lacrime, quas pia manus conditoris abstergit!
— Bernardus
|
|
1
|
Felices lacrymae, quas benigna manus Conditoris absterget; et beati oculi, qui in talibus liquefieri fletibus elegerunt magis, quam in superbiam elevari, quam omne sublime videre, quam avaritiae et petulantiae famulari.
|
|
| |
| 50. lp - de judicio 16 |
|
|
Veniet qui male iudicata reiudicabit, illicite iurata refutabit, qui facit iudicium iniuriam patientibus. Veniet, inquam, veniet dies iudicii, ubi plus valebunt pura corda quam astuta verba, conscientia bona quam marsupia plena, ita quidem quia iudex ille non fallitur verbis, non flectitur donis.
— Bernardus in epistola ad Robertum
|
|
1
|
Veniet, veniet dies judicii, ubi et plus valebunt pura corda, quam astuta verba, et conscientia bona, quam marsupia plena, quandoquidem judex ille nec falletur verbis, nec flectetur donis.
|
|
| |
| 51. lp - de gratia 18 |
|
|
Quanto pluribus confitetur quis sub spe venie turpitudinem criminum, tanto facilius consequitur gratiam remissionis.
— Augustinus
|
|
31
|
Voluntas humana non libertate consequitur gratiam, sed gratia potius libertatem, et ut perseveret, delectabilem perpetuitatem et insuperabilem fortitudinem.
|
|
| |
| 52. lp - de gula 8 |
|
|
Proxima est ventri libido sicut loco sic vitio. Ubi enim ventris cura est, ibi et eorum que circa ventrem sunt proxima. In ordine namque membrorum genitalia ventri iunguntur, dum unum ex hiis immoderate reficitur aliud ad luxuriam excitatur. Non ad luxuriam vel ad saturitatem, sed tantummodo ut corpus sustentetur epulis est utendum. Nam ut philosophi dixerunt: Cibi inventi sunt ut contineant animum et animam, non ut corrumpant. Qui nimium cibis utitur, quanto magis ventrem pascit, tanto magis sensum mentis obtundit, ingeniumque ebescere facit, libidinisque ignes ciborum fomite increscunt.
— Isidorus
|
|
1
|
Qui nimium cibis utuntur, quanto magis ventrem pascunt, tanto amplius sensum mentis obtundunt. Nam Graeci dixerunt, ex crasso ventre subtilem sensum gigni non posse.
|
|
| |
| 53. lp - de bonitate 15 |
|
|
Magnum in eo vitium est qui non melioribus sed pluribus vult placere, et cetera require supra.
— Seneca
|
|
28
|
Aliquando alter fructuosus est donis paucioribus, sed potioribus; alter inferioribus, sed pluribus.
|
|
| |
| 54. lp - de sapientia 9 |
|
|
Omnis qui servit deo beatus est. Beata vita cognitio divinitatis est. Cognitio divinitatis virtus boni operis est aut bone operationis. Virtus bone operationis est virtus eternitatis. Qui secundum mundum sapiens est, secundum deum stultus est. Stultus quippe factus est omnis homo a sapientia dei. Primum studium scientie est querere deum, deinde honestatem vite cum innocentie opere. Nullus sapientiam dei plene recipit, nisi qui se abstrahere actionum cura contendit. Unde et scriptum est: Sapientiam scribe in tempore otii et qui minoratur actu ipse percipiet eam. Simplicitatem cum ignavia vocari stultitiam, simplicitatem vero cum prudentia vocari sapientiam decet. Utile est multa scire et recte vivere. Quod si utrumque non valemus, melius est, ut bene vivendi studium quam multa sciendi sequamur. Non pertinere ad beatitudinem consequendam scientiam rerum, nec esse beatum scire multa, sed esse magnum beate vivere. Nichil prodesse omnem scire prudentiam cum ignorantia dei, et nichil obesse scientibus deum ignorantia mundi. Perfecte autem scit qui deum prius, et ista non pro se, sed pro deo scit. Nichil obesse cuiquam si per simplicitatem aliquam de elementis indigne sentiat, dummodo de deo vera pronunctiet. Nam quamvis de incorporeis naturis nequeat quisque disputare, beatum autem facit illum vita recta cum fide. Et cetera require supra.
— Isidorus
|
|
1
|
Nullus sapientiam Dei plene recipit, nisi qui se ab omnium abstrahere actionum cura contendit.
|
|
| |
| 55. lp - de conflictu vitiorum et virtutum 1k |
|
|
Si obedientie palmam aprehendere veraciter nitimur, prosperis huius seculi ex sola iussione, adversis autem etiam ex devotione militemus.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
419
|
Mundi contemptus respondet: Ista nec apud homines saeculares sine periculo procurantur, quia quanto quis amplius habere coeperit, tanto amplius habere concupiscit; fitque ut modum in concupiscendo non habeat, dum innumeris hujus saeculi curis deservire festinat.
|
|
| |
| 56. lp - de connexione uirtutum, de misericordia et oratione 1 |
|
|
Cum ad laudandum deum in ecclesia convenistis, humilitatis honestas diligentius observetur, ut qui in ecclesia ante conspectum dei convenimus, ibidem deteriores non simus. Sunt enim quidam, qui mente vagi, actione oculis, mente habitu dissoluti, plana parietum prospicientes perlustrant, aliud cantant, et aliud cogitant. In choro sunt corpore, sed in foro mente. Nunc intus sunt, nunc foris exeunt, nec tantum intus dissoluti, sed etiam cum foras exierint curiosi et vagi. Psalmodie verba proferunt, sed psalmodie sensum non attendunt. Unde beatus Gregorius: Vox, inquit, psalmodie omnipotenti domino ad cor iter parat, ut intenti menti, vel prophetie misteria, vel gratiam compunctionis infundatur. Item in eodem: Dum, inquit, per psalmodiam compunctio nobis infunditur, via nobis in corde fit, per quam ad Ihesum pervenitur. Sed etiam alii voce dissoluti, qui vocis sue modulatione gloriantur, nec tantum gaudent de dono gratie, sed etiam illos spernunt, quos devotiores cernunt, tumentes elatione, aliud cantant quam libri habeant, et aliud forsitan iterum dicturi, ut sint illud idem iterum cantaturi. Quanta est levitas vocis forsitan et mentis. Cantant forsitan ut placeant populo magis quam deo. Qui sic cantant, non cantant in choro cum Maria sorore Moysi, sed in palatio cum Erodiade, ut placeant discumbentibus vel Herodi. Timeo autem ne sicut delectantur in altitudine vocis, delectentur etiam elatione mentis. Nemo tamen altius cantat eo quem dominus audire consuevit de monte sancto suo, nemo dulcius quam cui inclinat deus aurem suam. Voce mea, inquit, ad dominum clamavi et exaudivit me de monte sancto suo. Esto igitur in valle humilitatis, ut in monte sancto audiri merearis. Si sic cantas, ut a labiis laudem queras, vocem tuam vendis, et facis eam non tuam sed alienam. Habes in potestate tua vocem tuam, habeto et animum, frangis vocem, frange et voluntatem, servas consonantiam vocum, serva concordiam morum, ut per exemplum concordes proximo, per voluntatem deo, et per obedientiam magistro, et hec est bona concordia et deo acceptissima.
— Hugo in libro de claustro anime
|
|
1
|
In lege scriptum est: Ne intres ante conspectum Domini vacuus. Vacuus intrat ante Deum, qui veniens ad orationem nullam facit eleemosynam.
|
|
| |
| 57. lp - de charitate 57 |
|
|
O amor, qui semper ardes et nunquam extingueris, caritas, deus meus, attende in me. Continentiam iubes, da quod iubes, et iube quod vis.
— Bernardus
|
|
83
|
Minus, Domine, te amat, qui aliquid tecum amat, quod non propter te amat. О amor, qui semper ardes, et nunquam extingueris! Charitas, Deus meus, accende me. Continentiam jubes; da quod jubes, et jube, quod vis.
|
|
|
|
Minus te amat qui aliquid preter te quod non propter te amat.
— Augustinus
|
|
1
|
Minus, Domine, te amat, qui aliquid tecum amat, quod non propter te amat. О amor, qui semper ardes, et nunquam extingueris!
|
|
|
|
Minus te amat qui tecum aliquid amat, quod non propter te amat. Unde et in libro LXXXIII questione dicit quod nutrimentum caritatis est imminutio cupiditatis, quia ubi perfectio, ibi nulla cupiditas.
— Augustinus X confessionum ad deum loquens
|
|
1
|
Minus, Domine, te amat, qui aliquid tecum amat, quod non propter te amat. О amor, qui semper ardes, et nunquam extingueris!
|
|
| |
| 58. lp - de dementia 4 |
|
|
Etiam vera accusatio displicet contra fratrem, unde magis accusari volo quam accusare, iniuriam pati quam facere.
— Ieronimus
|
|
170
|
Mansuetus neque irritat malum, neque irritatur a malo, neque adversus eum praevalet causa peccati, neque adversus alterum aliquando ex illo nascitur causa peccandi: sed magis contentus est injuriam pati, quam facere.
|
|
| |
| 59. lp - de beata maria 41 |
|
|
Maria copiosissima caritate, omnibus misericordie sinum aperit, ut de pleniludine sua accipiant universi, captivus redemptionem, eger curationem, tristis consolationem, peccator veniam, iustus gratiam, angelus letitiam, tota trinitas gloriam, ut non sit qui se abscondat a calore eius.
— Gregorius
|
|
61
|
Maria omnibus omnia facta est; sapientibus et insipientibus copiosissima charitate debitricem se fecit, omnibus misericordiae sinum aperuit, ut de plenitudine illius accipiant universi: captivus redemptionem, aeger curationem, tristis consolationem, peccator veniam, justus gratiam, Angelus laetitiam, denique tota Trinitas gloriam, Filii persona carnis humanae substantiam.
|
|
|
|
Virgo carne et non mente nullum premium habet in repromissione. Vnde et insipientibus virginibus salvator in iudicio veniens dicit: amen amen dico vobis, nescio vos. Vbi enim iudicans mentem corruptam invenerit, carnis procul dubio incorruptionis premio caret, ubi non est integritas mentis, nichilque valet mundum esse corpore eum, qui pollutus est mente.
— Isidorus
|
|
44
|
Maria omnibus omnia facta est; sapientibus et insipientibus copiosissima charitate debitricem se fecit, omnibus misericordiae sinum aperuit, ut de plenitudine illius accipiant universi: captivus redemptionem, aeger curationem, tristis consolationem, peccator veniam, justus gratiam, Angelus laetitiam, denique tota Trinitas gloriam, Filii persona carnis humanae substantiam.
|
|
| |
| 60. lp - de honore 5 |
|
|
Numerari enim nequeunt culpe, que habende potestatis amore perpetrantur. Et tunc potestas bene geritur, cum non amando sed timendo retinetur.
— Gregorius
|
|
1
|
Numerari culpae nequeunt, quae habendae potestatis amore perpetrantur.
|
|
| |
| 61. lp - de charitate 89 |
|
|
Vere dulcis et suavis cibus est caritas, que fessos allevat, debiles roborat, mestos letificat, esurientes reficit, iocundat reficientes, iugum denique veritatis facit suave et leve eius honus.
— Bernardus
|
|
1
|
Vere dulcis, et suavis cibus charitas, quae fessos allevat, debiles roborat, moestos laetificat, denique jugum veritatis facit suave, et onus leve.
|
|
| |
| 62. lp - de avaritia 6 |
|
|
Inexplebilis avaritia divitum semper cupit, et nunquam satiatur, nec Deum timet, nec hominem reveretur. Non est ista, rogo, insania amittere vitam, acquirere mortem, perdere celum? Tribue pauperi si non vis flammis exuri. Da in terra Christo quia ipse reddet in celo.
— Bernardus
|
|
1
|
Inexplebilis est sola avaritia divitum: semper enim rapit, et nunquam satiatur; nec Deum timet, nec hominem reveretur, nec patri parcit, nec matrem agnoscit, nec fratri obtemperat, nec amico fidem servat: viduam opprimit, pupillorum res invadit, liberos in servitium redigit, testimonium falsum profert; res mortui hominis occupantur, quasi non et ipsi, qui hoc faciunt, moriantur.
|
|
| |
| 63. lp - de negotiationibus 9 |
|
|
Quis nos angit vesania, vitiorum sitire absintium, huius mundi sequi naufragium, vite labentis pati infortunium, impie tirannidis ferre dominium, et non convolare ad sanctorum felicitatem, ad angelorum societatem, ad solempnitatem superne letitie, et ad iocunditatem contemplative vite, ut superhabundantes possimus intrare in potentias domini, et videre delitias illas bonitatis eius? Ibi vacabimus et videbimus quam dulcis est dominus, et quam magna multitudo dulcedinis eius. Videbimus glorie decorem, sanctorum splendorem, et regie potestatis honorem.
— Bernardus
|
|
210
|
Homo mercator vix aut nunquam potest placere Deo; et ideo nullus Christianus debet esse mercator; aut si voluerit esse, projiciatur ab Ecclesia Dei, dicento Psalmo: Quoniam non cognovi negotiationes, introibo in potentias Domini. Quemadmodum enim qui ambulat inter duos inimicos, volens ambobus placere, et se commendare, sine maliloquio non potest esse: necesse est enim, ut et iste male loquatur de illo, et ille male loquatur de isto: sic qui emit et vendit, sine mendacio et perjurio esse non potest.
|
|
| |
| 64. lp - de beatitudine 6a |
|
|
Utinam hodie quicumque pastores non sunt, mercenarios se vellent gregi exhibere, non lupos. Utinam ipsi non lederent. Utinam non fugerent nemine persequente. Utinam non exponerent gregem, donec lupus veniens videretur. Tales enim non fuerunt illi pastores, de quibus dicitur in evangelio Luce: Pastores erant in eadem regione vigilantes et custodientes vigilias noctis super gregem suum. Sed nunquam non vigilant pastores moderni, certe sic, sed non in profectibus animarum, sed vigilant et soliciti sunt quomodo possunt stabulum equis implere, cameram raubis et gaudulis ornare, aurum auro cumulare, stomachum cibis pretiosis implere, consanguineos suos ditare et exaltare. Non est solicitudo de profectibus animarum, dummodo habere possint more solito lac et lanam de talibus.
— Bernardus
|
|
289
|
Sunt etiam alii qui si viderint quempiam vel leviter scandalizatum, valde solliciti sunt quomodo in pacem eum reducere possint, et ob hoc viderentur pacifici, nisi quod eorum commotio, si forte contra eos quidquam factum dictumve videbitur, tardius universis poterit difficiliusque sedari; qui nimirum, si vere pacem diligerent, haud dubium, quin eam primo quaererent sibi ipsis.
|
|
| |
| 65. lp - de simplicitate 12 |
|
|
Res pauperum non pauperibus dare, in parte sacrilegii crimen esse dignoscitur. Sane patrimonia pauperum sunt, facultates ecclesiarum. Unde sacrilega crudelitate subripitur, quidquid sibi ministri et dispensatores, non utique deo ultra victum recipiunt et vestitum. Non enim ordinavit deus hiis qui evangelio serviunt, de evangelio querere delitias vel ornatum, sed vivere ex eo, ut videlicet sint contenti alimento corporis, non gule incitamento libidinis vestimentis, quibus tegantur, non quibus ornentur.
— Unde Bernardus
|
|
125
|
Sic ergo et nos contenti simus vestimentis, quibus operiamur, non quibus lasciviamus, non quibus superbiamus, non quibus mulierculis similari vel placere studeamus.
|
|
| |
| 66. lp - de sufficientia 9 |
|
|
Tolle otium exercitare in aliquo, et statim senties te sola appetere que famem satiant, non fauces demulceant. Reddet quippe sapores rebus exercitium que tulit inertia tua, que respuis otiosus post laborem sumes cum desiderio. Siquidem otium parit fastidium, exercitium famem; fames autem miro modo dulcia reddit, que fastidium fecit insipida, olus, faba, pultes.
— Bernardus
|
|
21
|
Surge, praecingere, tolle otium, exere vires, move brachia, complosas explica manus, exercitare in aliquo; et statim senties sola te appetere, quae famem tollant, non fauces demulceant. Reddet quidem sapores cibis exercitium, quos tulit inertia multa; quae respuis otiosus, post laborem sumes vel desiderio.
|
|
| |
| 67. lp - de christo 49 |
|
|
Qui patienciam non seruauerit, perdet iustitiam, hoc est uitam perdet, hoc est animam suam perdet. Vide opera domini: flagellis cesus, spinis coronatus, clauis confixus, affixus patibulo, obprobriis saturatus, omnium tamen dolorum immemor ait: Pater ignosce illis et cetera.
— Bernardus
|
|
1
|
Vide nunc opera Domini, quae posuit prodigia super terram, flagellis caesus, spinis coronatus, clavis confossus, affixus patibulo, opprobriis saturatus; omnium tamen dolorum immemor, ait: Pater, ignosce illis.
|
|
| |
| 68. lp - de charitate 24 |
|
|
Si filii huius seculi noctis et tenebrarum, tanto desiderio tantoque studio diligunt, et querunt perituras divitias et fugitivos honores, quantum nos servi tui diligere debemus te, per quem facti et redempti sumus. Si enim homo hominem tanta diligit dilectione, ut alter alterum vix patitur abesse, si sponsa sponso tanto conglutinatur amore, ut pre magnitudine amoris, nulla perfrui valeat, absentiam sui cari, non sine magno merore ferens. Qua ergo dilectione, quo studio, quo fervore anima quam desponsasti tibi spe et fide, in misericordia et miserationibus, debet diligere te deum verum et pulcerrimum sponsum, qui nos sic amasti, qui pro nobis tanta et talia fecisti? Quamquam autem hec infima suas habeant dilectiones et delectationes suosque amores, non tamen tali modo delectantur sicut tu deus noster.
— Augustinus
|
|
12
|
Plus certe diligere debemus, quos perpetuo nobiscum putamus futuros, quam quos tantum in hoc saeculo.
|
|
| |
| 69. lp - de ambitiosis 12 |
|
|
Facta dei debemus mirari et venerari, quia iniusta esse non possunt non discutere, quia rationem consilii eius querere est contra illum superbire.
— Unde Gregorius
|
|
231
|
Cur ea, quae ad usum tibi diuturna esse non possunt, ad supplicium diuturna, deposcas?
|
|
|
|
Peccata, sive parva sive magna, impunita esse non possunt, quia aut homine puniente, aut deo iudicante plectuntur. Cesset autem vindicta divina, si conversionem procurat humana. Amat enim deus confitentibus parcere, et eos qui seipsos iudicant, non iudicare.
— Augustinus de vera innocentia
|
|
231
|
Cur ea, quae ad usum tibi diuturna esse non possunt, ad supplicium diuturna, deposcas?
|
|
| |
| 70. lp - de eleemosyna inaccepta 6 |
|
|
Qui dat ut careat tedio interpellantis, non ut refitiat viscera esurientis, et rem perdit et meritum.
— Augustinus
|
|
1
|
Qui dat eleemosynam ut careat taedio interpellantis, non ut reficiat viscera indigentis, et rem, et meritum perdit.
|
|
| |
| 71. lp - de connexione uirtutum, de actione et contemplatione 8 |
|
|
Otium sanctum querit caritas veritatis, negotium iustum, scilicet vite active, suscipit necessitas caritatis. Quam sarcinam si nullus imponit, percipienda tamen est ab hoc qui vacare querit et contemplari in veritate.
— Augustinus
|
|
1
|
Otium sanctum quaerit charitas veritatis; negotium justum suscipit necessitas charitatis. Quam sarcinam si nullus imponit, percipiendae atque intuendae vacandum est veritati.
|
|
| |
| 72. lp - de morte 7 |
|
|
Si vero dicis: Durus est hic sermo, non possum mundum spernere, et carnem meam hodio habere, dic michi, ubi sunt amatores mundi, qui ante pauca tempora nobiscum erant? Nichil ex eis remansit nisi vermes et cineres. Attende diligenter quid fuerunt et quid sunt. Homines fuerunt sicut tu es: comederunt, biberunt, riserunt, et duxerunt in bonis dies suos, et in puncto ad infernum descenderunt hic caro eorum vermibus, et illic eorum anima ignibus deputatur, donec rursus infelici collegio colligata sempiternis involvatur incendiis. Una namque pena implicat, quos unus amor in crimine ligat. Quid profuit illis inanis gloria, brevis leticia, mundi gloria, et potentia, carnis voluptas, false divitie, magna familia, et mala concupiscentia? Ubi risus, ubi iocus, ubi potentia, ubi iactantia, ubi arrogantia? De tanta leticia, quanta tristicia! Post tantam voluptatem, tam gravis miseria! De illa exultatione ceciderunt in gravem ruinam et magna tormenta. Quidquid illis accidit, tibi accidere poterit, quia homo es, homo de humo, limus de limo. De terra es, et de terra vivis, et in terram reverteris, quando veniet dies ultima, que subito veniet, et forsitan hodie erit. Certum est quia morieris, sed incertum quando et quomodo vel ubi. Quoniam mors ubique te expectat, tu quoque, si sapiens fueris, ubique eam expectabis.
— Ieronimus
|
|
68
|
Certum est quod morieris, et incertum est quando, aut quomodo, aut ubi. Quoniam ubique te mors expectat, tu quoque, si sapiens fueris, ubique eam expectabis.
|
|
| |
| 73. lp - de oblivione 11 |
|
|
Video quod sine dolore videri non potest, plurimosque in ecclesia dei de ignobilibus nobiles, de pauperibus divites factos, quodque magis perversum est, nonnullos in schola humilitatis superbiam magis discere, et sub aliis positi mites humilesque apparentes, sed magistri facti gravius insolescere, qui tamen patientes et mites amplius fieri debuerunt in claustro quam fuerunt in seculo.
— Bernardus
|
|
12
|
Videas plerosque in Ecclesia Dei de ignobilibus nobiles, de pauperibus divites factos subito, intumescere, pristinae oblivisci abjectionis, genus quoque suum erubescere.
|
|
| |
| 74. lp - de obedientia inaccepta 3 |
|
|
Sciendum summopere quia obedientia, si aliquando de suo aliquid habeat, nulla est, aliquando autem, si de suo aliquid non habeat, minima est. Nam cum huius mundi successus precipitur, cum locus superior imperatur, is qui ad percipienda hec obedit, obedientie sibi virtutem evacuat, si ad hec etiam ex proprio desiderio anhelat. Neque enim se sub obedientiam dirigit, qui ad percipienda huius vite prospera libidini proprie ambitionis servit. Rursum cum mundi despectus precipitur, cum probra adipisci et contumelie iubentur, nisi hec ex semetipso animus appetat, obedientie sibi meritum minuit, quia ad ea que in hac vita despecta sunt, invitus nolensque descendit. Ad detrimentum quippe obedientia ducitur, cum mentem ad suscipienda probra huius seculi nequaquam ex parte aliqua etiam sua vota comitantur. Debet ergo obedientia et in adversis ex suo aliquid habere, et rursum in prosperis ex suo aliquid omnino non habere, quatenus et in adversis tanto sit gloriosior, quanto divino ordini etiam ex desiderio iungitur, et in prosperis tanto sit verior, quanto a presenti ipsa quam divinitus percipit, gloria funditus ex mente separatur.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Cum hujus mundi successus praecipitur, cum locus superior imperatur, is qui ad percipienda haec obedit, obedientiae sibi virtutem evacuat, si ad haec etiam ex proprio desiderio anhelat.
|
|
| |
| 75. lp - de charitate 17 |
|
|
Caritas autem vera est cum in deo diligitur amicus et propter deum inimicus, ne deus sine proximo vere, nec proximus diligitur sine deo.
— Gregorius
|
|
111
|
Si quis quemlibet amat, sed propter Deum non amat, charitatem non habet, sed habere se simulat, sive putat. Charitas autem vera est, cum et in Deo diligitur amicus, et propter Deum diligitur inimicus.
|
|
| |
| 76. lp - de negligentia 14 |
|
|
Quam pauci sunt, qui post te, o domine, ire volunt, cum tamen ad te venire nemo sit qui nolit, hec scientibus cunctis, quia delectationes sunt in dextera tua usque in finem. Et propterea volunt te omnes frui. Utinam et ita imitari, conregnare cupiunt, sed non compati. Non curant querere quod tamen desiderant invenire, cupientes consequi et non sequi.
— Unde Bernardus
|
|
1
|
Non curant carnales quaerere, quantum desiderant invenire; cupientes consequi, sed non exequi.
|
|
| |
| 77. lp - de verecundia 13 |
|
|
Quanto pluribus confitetur quis sub spe venie turpitudinem criminum, tanto facilius consequitur gratiam remissionis.
— Augustinus
|
|
105
|
Unde patet, quia quanto pluribus confitebitur, in spe veniae, turpitudinem criminis, tanto facilius consequetur gratiam remissionis.
|
|
| |
| 78. lp - de consolatione (in de gratiosis) 10 |
|
|
Si mens in deum forti intentione dirigitur, quidquid in hac vita amarum sit, dulce extimat, omne quod affligit requiem putat, transire per mortem appetit, ut optinere vitam plenius possit, funditus in ymis extingui desiderat, ut plenius ad summa ascendat.
— Gregorius
|
|
135
|
Festina consolatio bonorum, est consideratio finis malorum: quia dum ex eorum interitu conspiciunt malum quod evadunt, leve aestimant quidquid in hac vita patiuntur adversum.
|
|
| |
| 79. lp - de vagatione 7 |
|
|
Argumentum bone compositeque mentis est posse consistere, tam in adversis quam in prosperis firma mente, et secum morari.
— Seneca
|
|
8
|
Primum argumentum compositae vitae existimo, posse consistere, et secum morari.
|
|
|
|
Animalem discretum, novitium prudentem, incipientem sapientem, in cella diu posse consistere, in congregatione durare impossibile est. Stultus ergo fiat, ut sit sapiens. Hec omnis sit eius discretio, ut in hoc nulla sit ei discretio. Hec omnis eius sapientia sit, ut in hac parte nulla ei sit.
— Bernardus in epistola ad fratres de monte dei
|
|
46
|
Primum argumentum compositae vitae existimo, posse consistere, et secum morari.
|
|
| |
| 80. lp - de consuetudine 6 |
|
|
Omne peccatum antequam committitur amplius pertimescitur. Quamvis autem grave sit, dum in usum venerit, leve extimatur, et sine ullo metu conmittitur. Istis fomitibus, quasi quibusdam radicibus, convalescit omne peccatum. Cogitatio namque prava delectationem parit, delectatio consensum, consensus actionem, actio consuetudinem, consuetudo necessitatem. Sicque hiis vinculis inplicatus sive impeditus homo, quadam cathena vitiorum tenetur astrictus, ita ut ab ea evelli nequaquam valeat, nisi divina gratia iacentem apprehendat. Peccatum committere in puteum est cadere, consuetudinem vero peccandi facere, os putei est coangustare, ne is qui cecidit valeat exire. Nequissimum est peccare, sed plus est peccandi consuetudinem facere. Ab illo cum labore resurgitur, set facile vitatur, dum male consuetudini repugnatur.
— Isidorus
|
|
1
|
Cogitatio prava delectationem parit, delectatio consensionem, consensio actionem, actio consuetudinem, et consuetudo necessitatem.
|
|
| |
| 81. lp - de pauperibus 20 |
|
|
Non enim qui parum habet, sed qui plus non cupit, pauper est. Non puto pauperem esse cui quantumcumque superest satis est. Primus modus divitiarum est habere quod necesse est.
— Seneca
|
|
1
|
Non qui parum habet, sed qui plus cupit, pauper est.
|
|
| |
| 82. lp - de oratione accepta 3 |
|
|
Orare veraciter est, sicut dicit beatus Gregorius, amaros in compunctione gemitus et non conposita verba resonare.
|
|
1
|
Veraciter orare, est amaros in compunctione gemitus, non composita verba resonare.
|
|
| |
| 83. lp - de poenitentia 16 |
|
|
Penitentia, secundum quod dicit Isidorus, est medicamentum vulneris, spes salutis per quam deus ad misericordiam inclinatur, que non pensatur tempore sed profunditate fletus et lacrimarum.
|
|
13
|
Poenitentia est medicamentum vulneris, spes salutis, per quam peccatores salvantur, per quam Deus ad misericordiam provocatur, quae non tempore pensatur, sed profunditate luctus et lacrymarum.
|
|
| |
| 84. lp - de angelis 6 |
|
|
Ille cum deo beatus erit, in cuius conscientia peccatum inventum non fuerit. Videbit eum ad voluntatem, habebit ad iocunditatem, in eternitatem vigebit, in veritate fulgebit, in bonitate gaudebit. Sic habebit permanendi eternitatem, sic cognoscendi facultatem et requiescendi felicitatem. Civis siquidem erit illius sancte civitatis, cuius angeli sunt cives, deus pater templum, filius eius splendor, spiritus sanctus caritas. O civitas celestis, mansio secura, patria totum continens quod delectat, populus sine murmure, incole quieti, et humiles nullam indigentiam habentes! O quam gloriosa dicta sunt de te civitas dei, sicut letantium omnium nostrum habitatio est in te! Omnes letantur in letitia et exultatione, omnes delectantur de deo, cuius aspectus pius, facies decora, eloquium dulce, delectabilis ad videndum, suavis ad anhelandum, dulcis ad perfruendum. Ipse per se placet, et propter se sufficit ad meritum et ad premium, nec extra ipsum quidquam aliud queritur, quia totum in illo invenitur, quidquid desideratur. Semper licet illum inspicere, semper habere, semper in illo delectari, et illo perfrui. In illo clarificatur, et purificatur affectus ad cognoscendam et diligendam veritatem. Et est totum bonum hominis hoc: cognoscere et amare creatorem suum.
— Bernardus de meditationibus
|
|
110
|
Sancti angeli, quorum societati et congregationi in hac peregrinatione laboriosissima suspiramus, sicut habent permanendi aeternitatem, ita cognoscendi facilitatem, et requiescendi felicitatem.
|
|
| |
| 85. lp - de beata maria 28 |
|
|
Ex culpa enim superbie, plerumque in abhominandam carnis immunditiam itur. Nam alterum pendet ex altero, sed sicut per superbiam mentis itur in prostitutionem libidinis, ita per humilitatem mentis salva fit castitas carnis. Deus autem numquam deicit ocultam mentis superbiam, nisi per carnis manifestam ruinam. Libidinis immunditia nascitur de non oculta superbia, exemplo primi hominis, qui mox ut per superbiam contra Deum tumuit, statim carnis libidinem sensit, et pudenda operuit. Quapropter unusquisque sue deputet culpe quod cecidit, quotiens libidine vincitur, quia nisi precessisset latens superbia, non sequeretur libidinis manifesta ruina. Multi luxurie subditi sunt, et contumaci superbia de ipso luxurie opere gloriantur; et inde magis elati sunt, unde humiliari deberent.
— Isidorus de summo bono
|
|
13
|
Decebat ut, sicut per superbiam Evae mors intravit, ita per humilitatem Mariae panderetur introitus vitae.
|
|
| |
| 86. lp - de beata maria 31 |
|
|
Ille solus a laude virginis taceat, qui eam fidelem advocatam in suis negotiis senserit defuisse. Si surgant venti temptationum, si incurras scopulos temptationum et tribulationum, respice stellam, voca Mariam. Si iracundia aut avaritia aut carnis illecebra turbant mentis naviculam, respice Mariam. Si criminum immanitate, conscientie feditate confusus, iudicii horrore perterritus, baratro incipias absorberi tristitie, et desperationis abisso, cogita Mariam. In periculis, in angustiis, in rebus dubiis, Mariam cogita, Mariam invoca. Non recedat ab ore, non recedat a corde, et ut impetres eius orationis suffragium, ne deseras conversationis exemplum. Ipsam sequens non devias, ipsam implorans non desperas, ipsam cogitans non erras. Ipsa protegente non metuis, ipsa duce non fatigaris, ipsa propitia pervenis.
— Bernardus
|
|
1
|
In periculis, in augustiis, in rebus dubiis, Mariam cogita, Mariam invoca; non recedat ab ore, non recedat a corde; et ut impetres orationis suffragium, non deseras conversationis exemplum. Ipsam enim sequens, non devias; ipsam rogans, non desperas; ipsam cogitans, non erras; ipsa tenente, non corruis; ipsa protegente, non metuis; ipsa duce, non fatigaris; ipsa propitia, securas ad gratiam pervenis.
|
|
| |
| 87. lp - de doctrina (in de gratiosis) 26 |
|
|
Sepe amantis animus tanto contemplationis munere repletur, ut videre de deo valeat, quod loqui minime valeat.
— Gregorius
|
|
219
|
Primo quidem compunctio, deinde devotio, tertio poenitentiae labor, quarto pietatis opus, quinto orationis studium, sexto contemplationis otium, septimo plenitudo dilectionis.
|
|
|
|
Sepe amantis animus tanto contemplationis munere repletur, ut videre de deo valeat, quod loqui non valeat.
— Gregorius
|
|
219
|
Primo quidem compunctio, deinde devotio, tertio poenitentiae labor, quarto pietatis opus, quinto orationis studium, sexto contemplationis otium, septimo plenitudo dilectionis.
|
|
| |
| 88. lp - de charitate 91 |
|
|
O bona mater caritas, que sive foveat infirmos, sive exerceat provectos, sive arguat inquietos, diversis diversa adhibens et exhibens sicut filios diligit universos! Cum te arguit, mitis est, cum blanditur, simplex est. Pie solet sevire, sine dolo mulcere, patienter novit irasci, humiliter indignari, lesa non provocatur, ipsa est que hominum mater est et angelorum, non solum que in terris, sed et que in celis sunt pacificat. Ipsa est que deum homini placans, hominem deo reconciliavit.
— Bernardus
|
|
1
|
Bona mater charitas, quae sive foveat infirmos, sive exerceat provectos, sive arguat inquietos, diversis diversa exhibens, sicut filios diligit universos.
|
|
| |
| 89. lp - de connexione uirtutum, de abstinentia et oratione 6 |
|
|
Oratio virtutem impetrat ieiunandi, et ieiunium orandi gratiam promeretur. Ieiunium orationem roborat, oratio ieiunium sanctificat, et deo representat.
— Bernardus
|
|
1
|
Oratio virtutem impetrat jejunandi, et jejunium gratiam promeretur orandi: jejunium orationem roborat; oratio jejunium sanctificat, et Deo repraesentat.
|
|
| |
| 90. lp - de foeneratoribus 5 |
|
|
Cuius vita despicitur, restat quoque ut eius sermo contempnatur. Et Apostolus prima ad Corinthios XIIII: Si enim incertam vocem det tuba quis parabit se ad bellum. Tunc tuba, id est vox predicatoris, dat incertam vocem, quando vita discrepat a doctrina, scilicet, quando bene predicat et male vivit, et quod in alio reprehendit ipse agit. Unde de talibus potest dici illud Apostoli ad Romanos II.: Qui alium doces, teipsum non doces, qui predicas non furandum, furaris et cetera. Tales enim sunt de genere phariseorum, qui dicunt et non faciunt. Christus enim primo fecit et postea docuit. Unde scriptum est quod incepit Ihesus facere et docere. Unde tales non predicatores, sed proditores potius dici possunt.
— Unde Gregorius
|
|
44
|
Non dabis pecuniam tuam ad usuram, quoniam scriptum est, quod is, qui non dedit pecuniam suam ad usuram, habitabit in tabernaculo Dei.
|
|
| |
| 91. lp - de occupatione 15 |
|
|
Non potest servus dei perfecte orare, si ultra mensuram cibum sumpserit et potum, quia sicut flamma conburit silvam, ita ieiunium extinguit cogitationes malas et omnia impedimenta dyaboli.
— Ieronimus
|
|
1
|
Omnia impedimenta dimitte, et vaca bonae menti.
|
|
| |
| 92. lp - de monachis bonis 10 |
|
|
Spiritui sancto resistunt, qui obdurata mente penitere nolunt, qui veritati contradicunt, et humilitatis confessionem spernunt. Si in hoc perseverant, in spiritu sancto peccant. Sed qui peccant in spiritu sancto, nec in hoc seculo remittitur eis, neque in futuro, qui quasi in loco remissionis introducunt litem contradictionis. Hic est locus dyabolo pre ceteris odiosus, hic amittit quos alias acquisivit. Hic est locus spiritui sancto consecratus. Ubique pater, ubique filius, ubique spiritus sanctus, sed tamen iste locus spiritui sancto dicitur consecratus, et ceteris deputatus.
— Hugo in libro de claustro anime
|
|
85
|
Ordo noster abjectio est, humilitas, voluntaria paupertas, obedientia, pax, gaudium in Spiritu sancto. Ordo noster est esse sub magistro, sub abbate, sub regula, sub disciplina.
|
|
| |
| 93. lp - de voluntate (in de periculis) 17 |
|
|
Ieiunium est, secundum quod dicit Isidorus, cuiuslibet abstinentia, non secundum legem, sed secundum propriam voluntatem.
|
|
41
|
Quid odit, aut quid punit Deus, praeter propriam voluntatem? Cesset voluntas propria, et infernus jam non erit.
|
|
|
|
Unde enim cordis duritia, inde animi obstinatio, quia meditatur non legem sed propriam voluntatem. Inde tam mordax et amarus sermo reperitur in ore hominis obstinati, ut nulla ad eum queat mediatoris benevolentia penetrare.
— Bernardus
|
|
41
|
Quid odit, aut quid punit Deus, praeter propriam voluntatem? Cesset voluntas propria, et infernus jam non erit.
|
|
| |
| 94. lp - de tranquillitate 6 |
|
|
Ipocrita magis singularia et inusitata sectatur, ut proprie flagrantiam opinionis respergat, cuius affectio elongatur a Christo, et vanis favoribus delectatur, cuius mens non proprio testimonio conscientie, sed adulationis demulcetur. Tristitia ypocritarum non in corde sed in fatie est. Exterminant enim faties suas, ut appareant hominibus ieiunantes.
— Bernardus
|
|
60
|
Sufficit adversum os loquentium iniqua, opinio bonorum cum testimonio conscientiae.
|
|
| |
| 95. lp - de obedientia inaccepta 4 |
|
|
Sciendum summopere quia obedientia, si aliquando de suo aliquid habeat, nulla est, aliquando autem, si de suo aliquid non habeat, minima est. Nam cum huius mundi successus precipitur, cum locus superior imperatur, is qui ad percipienda hec obedit, obedientie sibi virtutem evacuat, si ad hec etiam ex proprio desiderio anhelat. Neque enim se sub obedientiam dirigit, qui ad percipienda huius vite prospera libidini proprie ambitionis servit. Rursum cum mundi despectus precipitur, cum probra adipisci et contumelie iubentur, nisi hec ex semetipso animus appetat, obedientie sibi meritum minuit, quia ad ea que in hac vita despecta sunt, invitus nolensque descendit. Ad detrimentum quippe obedientia ducitur, cum mentem ad suscipienda probra huius seculi nequaquam ex parte aliqua etiam sua vota comitantur. Debet ergo obedientia et in adversis ex suo aliquid habere, et rursum in prosperis ex suo aliquid omnino non habere, quatenus et in adversis tanto sit gloriosior, quanto divino ordini etiam ex desiderio iungitur, et in prosperis tanto sit verior, quanto a presenti ipsa quam divinitus percipit, gloria funditus ex mente separatur.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Ad detrimentum obedientia ducitur, cum mentem, ad suscipienda probra hujus saeculi, nequaquam ex parte aliqua etiam sua vota comitantur.
|
|
| |
| 96. lp - de societate 4 |
|
|
Qui sancto viro adheret, ex eius assiduitate et usu locutionis exemplum boni operis accipit, unde accendatur in amore veritatis.
— Gregorius
|
|
1
|
Qui sancto viro adhaeret, ex ejus assiduitate visionis, usu locutionis, exemplo operis accipit, ut accendatur in amorem veritatis: peccatorum suorum tenebras fugat, in desiderio lucis exardescit.
|
|
| |
| 97. lp - de connexione uirtutum, de continentia et verecundia 5 |
|
|
Verecundia est soror continentie, inditium columbine simplicitatis, testis innocentie. Et lampas pudice mentis iugiter lucens, ut nil in ea turpe vel indecorum residere attemptet, quod non illa ilico prodat, expugnatrix malorum et propugnatrix puritatis.
— Bernardus
|
|
1
|
Verecundia soror continentiae est; nullum aeque manifestum indicium columbinae simplicitatis: et ideo omnino testis innocentiae est, et lampas pudicitiae mentis.
|
|
| |
| 98. lp - de connexione uirtutum, de actione et contemplatione 3 |
|
|
Qui contemplationis arcem tenere desiderant, prius se in campo actionis exercent et per exercitium probent, videlicet ut soliciti sciant, si nulla iam mala proximis irrogant, si irrogata a proximis equanimiter portant, si obiectis rebus nequaquam mens letitia solvitur, si subtractis nimio merore sauciantur, aut demum perpendant si cum ad semetipsos retrorsus redeunt, in eo quod spiritualia rimantur ambigunt. Ex hoc ergo exercitium vite active confert ad contemplativam, quod quietat interiores passiones, ex quibus fantasmata proveniunt, per que contemplatio impeditur.
— Gregorius sexto moralium
|
|
10
|
Amor Dei ad contemplativam, amor vero proximi pertinet ad activam.
|
|
| |
| 99. lp - de superbia 24 |
|
|
Superbia sicut origo est omnium criminum, ita ruina cunctarum virtutum. Ipsa est enim in peccato prima, ipsa in conflictu ultima.
— Isidorus
|
|
1
|
Superbia, sicut est origo omnium criminum, ita ruina cunctarum virtutum: ipsa enim est in peccato prima, in conflictu postrema.
|
|
| |
| 100. lp - de constantia 18 |
|
|
Quisquis predicat ut laudem vel mercedem accipiat, eterna procul dubio mercede se privat. Unde Psalmus: Quoniam deus dissipavit ossa eorum qui hominibus placent confusi sunt quoniam deus sprevit eos, et apostolus: Si hominibus placerem, dei servus non essem. I ad Thi. II: Ita loquitur: Non quasi hominibus placentes, sed deo qui probat corda nostra. Debet enim quilibet predicator dicere cum psalmista: In deo laudabo verbum, in domino laudabo sermonem, in deo sperabo, non timebo quid faciat michi homo, id est non timebo laudem hominum, sed verbum meum laudabo in deo. Nec debet predicare ut suam scientiam manifestet, ductus libidine vane glorie quia talis est adulterans in verbo dei. Unde Apostolus: Non enim sumus sicut plurimi adulterantes verbum dei.
— Dicit enim Ambrosius
|
|
122
|
Nec affectamus laudes hominum, nec vituperationes expavescimus: Deo enim placere curantes, minas hominum penitus non timemus, quoniam dissipat Deus ossa eorum, qui hominibus placere desiderant.
|
|
| |
| 101. lp - de solitudine 5 |
|
|
Omnes puellas et virgines Christi aut equaliter ignora aut equaliter dilige. Vide ne sub eodem tecto manseris cum eis ne in preterita castitate confundaris quia nec Samsone es fortior, nec Salomone sapientior, nec David es sanctior. Periculose tibi ministrat cuius vultum aspicis. Si forte dicas: Emortuum est cor meum, dico quod dyabolus vivit, cuius alitus prunas facit.
— Ieronimus
|
|
63
|
Hospitiolum tuum aut raro, aut nunquam mulierum pedes terant. Omnes puellas et virgines Christi, aut aequaliter ignora, aut aequaliter dilige.
|
|
| |
| 102. lp - de simulatione 7 |
|
|
Ipocrita si bonum est, bonum esse, cur non vis esse, quod vis aparere?
— Crisostomus
|
|
7
|
Dic, hypocrita, si bonum est esse malum, ut quid non vis apparere, quod es? Si autem melius est bonum esse, ut quid non vis esse quod vis apparere?
|
|
| |
| 103. lp - de praelatis bonis 6 |
|
|
Sit rector discretus in silentio et utilis in verbo, ut dicenda non taceat, et tacenda non dicat.
— Ieronymus
|
|
1
|
Sit rector discretus in silentio, utilis in verbo, ne aut tacenda proferat, aut proferenda reticescat.
|
|
| |
| 104. lp - de deo 4 |
|
|
Deus quid nobis profuturum sit sciens, dissimulat exaudire dolentium voces ut augeat utilitatem, ut purgetur vita per penam, sed hanc dispensationis gratiam nonnulli fidelium ignorant.
— Gregorius
|
|
12
|
Omnipotens Deus quid nobis profuturum esse valeat, sciens, dissimulat exaudire dolentium vocem, ut augeat utilitatem, ut vita per poenam purgetur, et quietis tranquillitas, quae hic inveniri non valet, alibi quaeratur.
|
|
| |
| 105. lp - de muliere 16 |
|
|
Mulier est hominis confusio, insatiabilis bestia, cotidiana solicitudo, indeficiens pugna, calamitas desiderata, cotidianum dapnum, domus tempestatis, quietis impedimentum, viri continentis naufragium, adulterii vas, periculosum prelium, animal pessimum, pondus gravissimum, aspis insanabilis.
— Quidam enim philosophus Secundus nomine, interrogatus quid esset mulier, respondit
|
|
1
|
Mulier est hominis confusio, insaturabilis bestia, sollicitudo continua, indesinens pugna, quotidianum damnum, castitatis impedimentum, domus tempestatis, adulterii vas, viri et continentiae naufragium, praecipuum praelium, animal pessimum, pondus gravissimum, aspis insatiabilis, humanum mancipium.
|
|
156
|
Mulier est hominis confusio, insaturabilis bestia, sollicitudo continua, indesinens pugna, quotidianum damnum, castitatis impedimentum, domus tempestatis, adulterii vas, viri et continentiae naufragium, praecipuum praelium, animal pessimum, pondus gravissimum, aspis insatiabilis, humanum mancipium.
|
|
| |
| 106. lp - de accidia 1 |
|
|
Accidia sine labore vult omnia habere infatigabiliter. Ex ea enim multa mala nascuntur, scilicet malitia, rancor, pusillanimitas, desperatio, torpor circa precepta Dei, vagatio mentis erga illicita.
|
|
37
|
De tristitia, vel accidia, nascitur malitia, rancor, pusillanimitas, desperatio, torpor circa praecepta, vagatio mentis circa illicita.
|
|
| |
| 107. lp - de perfectis 7 |
|
|
Qui perfecte deo placere desiderat, sibi de se nichil relinquat.
— Gregorius
|
|
1
|
Qui perfecte Deo placere desiderant, sibi de se nil relinquant.
|
|
| |
| 108. lp - de peccatis linguae, de excusatione 8 |
|
|
Amat Christus confitentium humilitatem, non superborum obstinationem, qui declinant cor suum in verba malitie ad excusandas excusationes in peccatis. Iustus enim in initio accusator est sui. Quid est quod celare velis illum quem nil latet, cui omne cor patet, qui videt in abscondito, qui novit cogitationes hominum? Quoniam vane sunt. Abscondit se Adam in paradiso post culpam, sed abscondi non potuit quia nudus fuit. In oculis enim omnipotentis nuda et aperta sunt omnia.
— Hugo
|
|
19
|
Multis modis sunt excusationes in peccatis; aut enim dicit, qui se excusat: Non feci, aut: Feci quidem, sed bene feci; aut: Si male, non multum male; aut: Si multum male, non mala intentione.
|
|
| |
| 109. lp - de beatitudine 5a |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
99
|
Mitiga affectum tuum, ut non irascaris; aut certe iratus, ne peccaveris, juxta quod scriptum est: Irascimini, et nolite peccare. Praeclarum est enim motum temperare; nec minoris virtutis dicitur cohibere iracundiam, indignationemque compescere, quam omnino non irasci, cum plerumque illud lenius, hoc fortius aestimetur.
|
|
| |
| 110. lp - de judicibus 8 |
|
|
Qui recte iudicat et premium inde retributionis expectat, fraudem ideo perpetrat, quia iustitiam quam gratis inpertiri debuit, acceptione pecunie vendidit, et cetera require supra loco suo. Quatuor enim modis pervertitur humanum iuditium, idest timore, cupiditate, odio, amore. Timore dum metu potestatis alicuius veritatem loqui pavescimus, cupiditate dum premio muneris alicuius corrumpimur, odio dum contra quemlibet adversari molimur, amore dum amico vel propinquo prestare contendimus. Hiis enim quatuor causis sepe equitas violatur, sepe innocentia leditur, etc.
— Isidorus
|
|
1
|
Quatuor modis judicium humanum pervertitur, timore, cupiditate, odio, amore: timore, dum metu potestatis alicujus, veritatem loqui pavescimus; cupiditate, dum praemio muneris alicujus corrumpimur; odio, dum contra quemlibet adversari molimur; amore, dum amico vel propinquis obtemperare contendimus.
|
|
| |
| 111. lp - de obedientia bona 28 |
|
|
Iustitie sunt septem partes, quia de iustitia debemus maioribus reverentiam et obedientiam, paribus consilium et auxilium, subditis custodiam et disciplinam.
— Augustinus
|
|
7
|
Redde reverentiam et obedientiam praelato: quarum altera cordis, altera corporis est.
|
|
| |
| 112. lp - de remorsu conscientiae 5 |
|
|
Omnia fugere poterit homo preter cor suum. Non enim potest a se quisque recedere. Ubicumque dominatum fuerit reatum sue conscientie sibi, et quocumque ierit reatum suum eum non derelinquit. Quamvis homo humana gaudia subterfugiat, omnis tamen qui male agit, iudicium sue conscientie effugere non potest. Nam si alios celat que egit, sibi tamen celare non potest, qui plene novit malum quod gessit. Duplex fit ergo in eo iudicium, quia et hic conscientie sue reatu punitur, et illuc perpetuali pena dampnatur. Hoc enim significat: Abissus abissum invocat in voce catharactarum tuarum. Abissum enim abissum invocare est de iuditio sue conscientie ire ad iuditium dampnationis perpetue, in voce catharactarum tuarum, id est in predicatione sanctorum tuorum.
— Unde Isidorus
|
|
1
|
Omnia fugere poterit homo, praeter cor suum: non enim potest a se quisquam recedere. Ubicumque enim abierit, reatus sui conscientia illum non derelinquit.
|
|
| |
| 113. lp - de ira 2 |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
85
|
Plerumque mentem, sub obtentu justitiae; irae immanitas vastat; et dum quasi saevit zelo rectitudinis, rabiem explet ira furoris.
|
|
| |
| 114. lp - de avaritia 1 |
|
|
Avaritia appetit que non sunt appetenda et ita multa nascuntur ex ea simonia, usura, latrocinia, perditio, fraus, fallacia, periuria, inquietudo, violentie, et contra misericordiam obdurationes cordis oriuntur. Supra quam sedet invidia exterminans omnem dilectionis caritatem.
|
|
16
|
De avaritia proditio, fraus, fallacia, perjuria, inquietudo, violentiae, et contra misericordiam obdurationes cordis oriuntur.
|
|
| |
| 115. lp - de malitia 6 |
|
|
Prava mens semper in labore est, sicut bona semper tranquilla quia aut molitur mala que inferat, aut metuit ne sibi hec ab aliis inferantur.
— Gregorius
|
|
1
|
Mens prava semper in laboribus est: quia aut molitur prava quae inferat, aut metuit ne sibi ab aliis inferantur.
|
|
| |
| 116. lp - de ingratitudine 9 |
|
|
Ingratitudo est, ut dicit Bernardus, res peremptoria, hostis gratie, inimica salutis, virtutum disperso, exinanitio meritorum, ventus urens exiccans sibi fontem pietatis, rorem misericordie, et fluenta gratie.
|
|
13
|
Ingratitudo ventus est urens, fontem siccans pietatis, rorem misericordiae, et fluenta omnis gratiae.
|
|
| |
| 117. lp - de christo 32 |
|
|
Quare contempnitis magistrum, an nescis regem celi a militibus in terra? Flagellari coram populo non erubuit, et tu dedignaris expoliari coram magistro? Accusatur Christus et tacet coram militibus, ut daret nobis exemplum patiencie. Accusaris tu et litigas, ut sis exemplum fratribus peruersitatis et malitie. Quare ergo resistis spiritui sancto? Spiritui sancto enim resistit, qui ueritati contradicit.
— Ugo
|
|
245
|
Frustra hujus saeculi sapientes de quatuor virtutibus cardinalibus tam multa disputaverunt, quas tamen apprehendere omnino nequiverunt, cum illum nescierunt, qui factus a Deo est nobis sapientia, docens prudentiam; et justitia, delicta donans; et sanctificatio, in exemplum temperantiae, continenter vivens; et redemptio, in exemplum patientiae fortiter moriens.
|
|
| |
| 118. lp - de daemonibus 18 |
|
|
Non enim desinit antiqus hostis, transfigurans se in angelum lucis, deceptionum laqueos ubique pretendere, et ut quoquomodo fidem credentium corrumpat instare. Novit cui adhibeat estus cupiditatis, cui illecebras gule ingerat, cui incitameata luxurie apponat, cui infundat virus invidie, quem merore conturbat, quem fallat gaudio, quem metu opprimat, quem amaritudine seducat, omnium discutit consuetudinem, ventilat curas, scrutatur affectus et ibi causas querit nocendi, ubi quemquam viderit studiosius occupari.
— Leo papa
|
|
10
|
Diabolus omnium discutit consuetudines, ventilat curas, scrutatur affectus; et ibi causas quaerit nocendi, ubi quemque viderit studiosius occupari.
|
|
| |
| 119. lp - de recidivatione 4 |
|
|
Virtus boni operis perseverantia est. Incassum quippe bonum agitur, si ante terminum vite deseritur.
— Gregorius
|
|
1
|
Incassum bonum agitur, si ante terminum vitae deseratur; quia et frustra currit, qui, priusquam ad metas veniat, deficit.
|
|
| |
| 120. lp - de peccatis linguae, de convitiatione 1 |
|
|
Sepe mali se non attendentes bonos lacerant, et vel bona, que non videndo sed audiendo didicerunt, proferunt, vel mala que ipsi agunt, aliis ingerunt, et ita factis se accusant et alios verbis iudicant, sicut Baldat simulator iustitie contra ipocritas mira dicit.
— Gregorius
|
|
107
|
Saepe pravi, dum suae vitium fortitudinis ignorant, audenter aliorum rectitudinem lacerant: cumque contra bonos sibi auctoritatem increpationis arripiunt, aut ea bona proferunt, quae non videndo, sed audiendo didicerunt, aut ea mala aliis mentientes ingerunt, quae ipsi committunt.
|
|
| |
| 121. lp - de contritione 14 |
|
|
Recordari volo transactas feditates meas et carnales corruptiones anime mee, non quod eas amem, sed quod amem te, deus meus. Amore amoris tui hoc facio, recolens vias meas nequissimas in amaritudine recogitationis anime mee, ut tu dulcescas michi, dulcedo felix et secura.
— Augustinus
|
|
1
|
Amore amoris tui, Domine, facio istud, recolens vias meas nequissimas in amaritudine recogitationis meae, ut tu dulcescas mihi, dulcedo non fallax, dulcedo felix et secura, et colligens me a dispersione, in qua frustatim sum discissus, dum ab uno te aversus, in multa evanui.
|
|
| |
| 122. lp - de prudentia 19 |
|
|
Prudentia est rerum bonarum et malarum, utrarumque discrecio.
— Tulius
|
|
1
|
Prudentia est rerum bonarum, et malarum, et utrarumque scientia. Partes ejus memoria, intelligentia, providentia.
|
|
| |
| 123. lp - de gula 11a |
|
|
Quanto corpus impletur, tanto anima minoratur.
— Gregorius
|
|
1
|
Quanto corpus impletur, tanto anima minoratur. Unde Hieronymus: Qui luxuriatur, vivens mortuus est; et qui inebriatur, mortuus et sepultus.
|
|
| |
| 124. lp - de juvenibus 2 |
|
|
Maxima superbia est a seniore reverentiam exigere, et meliori silentium imponere.
— Gregorius
|
|
7
|
Immensa superbia juvenum est a seniori sibi reverentiam exigere, et silentium imperare meliori.
|
|
| |
| 125. lp - de ira 1 |
|
|
Ira vult omnia sine contrario possidere inperturbabiliter. Ex ea enim proveniunt rixe tumor mentis, contumelie, clamor, indignatio, blasphemie, impatientia, protervitas, homicidium, odium; unde odium solet dici inveterata ira.
|
|
15
|
De ira rixae, tumor mentis, contumeliae, clamor, indignatio, blasphemiae proferuntur.
|
|
| |
| 126. lp - de charitate 27 |
|
|
Hoc quippe habet impatiens amor, ut quod desiderat, invenire se credat. Ignorat siquidem iuditii rationem etiam multotiens caret, et nescit habere modum, nec illud cogitare potest quod diligit. Amor non accipit de impossibilitate solatium, neque ex difficultate remedium.
— Seneca
|
|
1
|
Hoc habet proprium impatiens amor, ut quem desiderat, semper invenire se credat: ignorat siquidem judicium, ratione multoties caret, nescit modum, nec aliud cogitare potest, quam quod diligit. Amor non accipit de impossibilitate solatium, neque ex difficultate remedium.
|
|
| |
| 127. lp - de clericis 14 |
|
|
Res pauperum non pauperibus dare, in parte sacrilegii crimen esse dignoscitur. Sane patrimonia pauperum sunt, facultates ecclesiarum. Unde sacrilega crudelitate subripitur, quidquid sibi ministri et dispensatores, non utique deo ultra victum recipiunt et vestitum. Non enim ordinavit deus hiis qui evangelio serviunt, de evangelio querere delitias vel ornatum, sed vivere ex eo, ut videlicet sint contenti alimento corporis, non gule incitamento libidinis vestimentis, quibus tegantur, non quibus ornentur.
— Unde Bernardus
|
|
1
|
Res pauperum non pauperibus dare, par sacrilegio crimen esse dignoscitur. Sane patrimonia pauperum facultates sunt ecclesiarum; et sacrilega eis cupiditate surripitur, quidquid sibi ministri et dispensatores, non utique domini vel possessores, ultra victum accipiunt et vestitum.
|
|
| |
| 128. lp - de fide 11 |
|
|
Bona scire et non agere nichil aliud est quam se ipsum arguere, et se reprobum predicare. Gemina est ecclesie pulcritudo, unam quam hic bene uiuendo acquirimus, altera per quam illic et retributione glorificamur. Nam doctor qui non bene uiuit, sed in cogitationibus et actionibus carnalibus euanescit. Ad nichilum ualet ultra nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. Scriptum enim est per apostolum: Seruus qui nescit uoluntatem domini sui, et non facit eam, plagis uapulabit, id est multis. Debent etiam semper esse in exercitio sacre scripture, nec expedit eis se aliis corporalibus excercitiis occupare.
— Ysidorus
|
|
103
|
Sufficit fides in regnum inducere; sed haec maxime condemnare habet eos, qui vitam malam demonstrant. Qui enim scivit voluntatem Domini sui, et non fecit, plagis verberabitur multis.
|
|
| |
| 129. lp - de dijudicatione 2 |
|
|
Temerarium iuditium, lumen proprie conscientie cecat, quia dum aliena diiu licat, proprii iuditii lumine privatur, ut eo durius contra aliena superbiat, quo sua negligentius ignorat, ut ait Gregorius in moralibus.
|
|
9
|
Fit ut, dum ad aliena dijudicanda mens ducitur, proprii judicii lumine privetur; et eo durius contra aliena superbiat, quo sua negligentius ignorat.
|
|
| |
| 130. lp - de gula 11c |
|
|
Ventri obedientes animalium loco numerentur, non hominum.
— Seneca
|
|
1
|
Ventri obedientes, loco animalium vivimus, non hominum.
|
|
| |
| 131. lp - de confessione 10 |
|
|
Peccata, sive parva sive magna, impunita esse non possunt, quia aut homine puniente, aut deo iudicante plectuntur. Cesset autem vindicta divina, si conversionem procurat humana. Amat enim deus confitentibus parcere, et eos qui seipsos iudicant, non iudicare.
— Augustinus de vera innocentia
|
|
1
|
Peccata sive parva, sive magna sint, impunita esse non possunt, quia vel homine poenitente, vel Deo judicante plectuntur; cessat autem vindicta divina, si confessio praecurrat humana.
|
|
|
|
Facta dei debemus mirari et venerari, quia iniusta esse non possunt non discutere, quia rationem consilii eius querere est contra illum superbire.
— Unde Gregorius
|
|
44
|
Peccata sive parva, sive magna sint, impunita esse non possunt, quia vel homine poenitente, vel Deo judicante plectuntur; cessat autem vindicta divina, si confessio praecurrat humana.
|
|
| |
| 132. lp - de desiderio 24 |
|
|
Tota die deum laudat qui semper bene agit, nec desinit orare qui non desinit bene facere.
— Augustinus
|
|
23
|
Desiderium est orare; nec unquam desinit orare, qui non desinit amare. Charitas enim clamor est.
|
|
|
|
Tota die laudat qui omnia bene agit, nec desinit orare, qui non desinit agere.
— Augustinus
|
|
23
|
Desiderium est orare; nec unquam desinit orare, qui non desinit amare. Charitas enim clamor est.
|
|
| |
| 133. lp - de peccatis linguae, de detractione 7 |
|
|
Detrahere, et detrahentem audire, quid horum sit execrabilius, non facile dixerim, vel dampnabilius. Non enim erit detractor, si non auditor.
— Bernardus
|
|
1
|
Detrahere, an detrahentem audire, quid horum damnabilius sit, non facile dixerim.
|
|
| |
| 134. lp - de peccato 30 |
|
|
Experimento minorum peccatorum maiora conmictuntur peccata, ut durius feriantur pro magnis sceleribus, qui de minimis corrigi noluerunt. Iudicio autem divino in reatum nequius labuntur, qui distinguere facta sua minora contempnunt.
— Isidorus
|
|
9
|
Judicio divino in reatum nequiorem labuntur, qui distringere minora sua facta contemnunt.
|
|
| |
| 135. lp - de providentia 16 |
|
|
Qui considerat qualis erit in morte, semper est timidus in operatione. Unde in omnibus memorare novissima tua et in eternum non peccabis.
— Gregorius
|
|
1
|
In omnibus operibus tuis memorare novissima, horrorem mortis, judicii tremendum discrimen, ardentis gehennae metum, ab oculis cordis tui nullatenus patiaris elongari.
|
|
| |
| 136. lp - de timore (in de periculis) 9 |
|
|
Facile deviat a iustitia, qui in causis non deum, sed hominem formidat.
— Crisostomus
|
|
1
|
Facile deviat a justitia, qui in causis non Deum, sed hominem formidat. Huic peccandi differt facultatem, sed non aufert voluntatem.
|
|
| |
| 137. lp - de oblivione 9 |
|
|
Veniet ille dies novissimus, veniet dies iudicii, quando eis nec penitentiam licebit agere, nec bonis operibus ab eterna morte se poterunt redimere, quia percutitur hac animadversione peccator, ut moriens obliviscatur sui, qui dum viveret, oblitus est dei.
— Augustinus
|
|
1
|
Percutitur hac animadversione peccator, ut moriens obliviscatur sui, qui, dum viveret, oblitus est Dei.
|
|
| |
| 138. lp - de praelatis malis 24 |
|
|
Ve tibi, clerice, mors in olla. Carnium mors in hiis deliciis est. Non modo quia mors secus introitum delectationis posita esse cognoscitur, sed ob id maxime quia populi constant esse peccata que comedis. Sumptos ecclesiasticos gratis te habere presumis. Cantando, ais, bona tibi provenire videntur, sed bonum tibi erat fodere magis aut mendicare. Peccata enim populi comedis, at si propria minus tibi sufficere videntur. Solicitus esto tamquam redditurus rationem, dignos pro eis gemitus fundere, dignos agere penitentie fructus. Alioquin tibi noveris inputanda, quomodo inter delicias comedis, et parvipendis et dissimulas tamquam nil accidentia tibi. O iudiciorum dei abissus multa! O terribilis deus in consiliis super filios hominum! Frustra incipient montibus vicissim dicere: Cadite super nos, et collibus: Cooperite nos. Venient ante tribunal Christi, audietur querela populorum gravis, accusatio dura, quorum viscerum stipendiis nec diluere peccata, quibus facti sunt duces ceci, fraudulenti mediatores. Quid igitur, o insipiens, delicie sapiunt? Quid divitie ille cecos oblectent, quibus mercaris tam grave iudicium, tam dure temetipsum obligas rationi? Universa quidem usque ad quadrantem novissimum exigentur.
— Bernardus
|
|
1
|
O terribilis Deus in consiliis super filios hominum, frustra incipient miseri praelati dicere montibus: Cadite super nos; et collibus: Cooperite nos. Venient ante tribunal Christi; audietur populorum querela gravis, accusatio dura, quorum vixere stipendiis, nec diluere peccata, quibus facti sunt duces caeci, mediatores fraudulenti.
|
|
|
|
Ego sum, et ceciderunt in terram, ait: Quid iudicaturus faciet, qui iudicandus hec fecit? Quid regnaturus poterit, qui hoc potuit moriturus? О quantus luctus et ululatus, quanta confusio et amaritudo erit dampnatis! Dicent enim montibus, cadite super nos, et collibus, operite nos. Desiderabunt mori et fugiet mors ab eis, quia mittentur in stagnum ignis ut urant, et sentiant usque in sempiternum.
— Augustinus super illud Iohannis
|
|
95
|
O terribilis Deus in consiliis super filios hominum, frustra incipient miseri praelati dicere montibus: Cadite super nos; et collibus: Cooperite nos. Venient ante tribunal Christi; audietur populorum querela gravis, accusatio dura, quorum vixere stipendiis, nec diluere peccata, quibus facti sunt duces caeci, mediatores fraudulenti.
|
|
| |
| 139. lp - de charitate 60 |
|
|
Tenenda est in omnibus verecundia pudicitie comes, cuius societate castitas custoditur. Esse enim in inverecundis oculis et lascivis sermonibus libidinosus animus deprehenditur, et per exteriorem hominem interioris hominis vita monstratur.
— Bernardus
|
|
376
|
Et tamen amo quamdam lucem, et quamdam vocem, et quemdam odorem, quemdam cibum, et quemdam amplexum, cum amo Deum meum lucem, vocem, odorem, cibum, amplexum interioris hominis mei, ubi fulget animae meae, quod non rapit tempus; et ubi olet, quod non spargit flatus; et ubi sapit, quod non minuit edacitas; et ubi haeret, quod non divellit satietas.
|
|
| |
| 140. lp - de charitate 52 |
|
|
Multi proximis quasi misericordie opera impendunt, sed iniustitie facta non deserunt. Qui ergo misereri vult proximo, necesse est ut ad se trahat originem serviendi, sicut scriptum est: Dilige proximum tuum sicut teipsum. Quomodo ergo miserendo alteri pius est, qui adhuc iniuste vivendo fit impius semetipsi? Et qui sibi nequam est aliis, quomodo bonus est aut erit? Qui itaque indigenti proximo exteriorem substantiam prebet, et vitam suam a nequitia non custodit, rem suam deo tribuit et se peccato, id est dyabolo. Hoc quod minus est auctori tribuit, et hoc quod maius servavit iniquitati.
— Gregorius
|
|
101
|
Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua, et diliges proximum tuum sicut teipsum. Hic Physica, quoniam omnes omnium naturarum causae in Deo creatore sunt.
|
|
| |
| 141. lp - de quatuor cardinalibus virtutibus 3 |
|
|
Fortitudo est, dicente Augustino, in perferendis molestiis.
|
|
97
|
Illud, quod agit justitia in subveniendo miseris, quod prudentia in praecavendis insidiis, quod fortitudo in perferendis molestiis, quod temperantia in coercendis delectationibus pravis, non ibi erit, ubi nihil omnino mali erit.
|
|
|
|
Prudentia, ut dicit Augustinus, est in precavendis insidiis.
|
|
56
|
Illud, quod agit justitia in subveniendo miseris, quod prudentia in praecavendis insidiis, quod fortitudo in perferendis molestiis, quod temperantia in coercendis delectationibus pravis, non ibi erit, ubi nihil omnino mali erit.
|
|
|
|
Temperantia est, ut dicit Augustinus, in cohercendis delectationibus pravis.
|
|
66
|
Illud, quod agit justitia in subveniendo miseris, quod prudentia in praecavendis insidiis, quod fortitudo in perferendis molestiis, quod temperantia in coercendis delectationibus pravis, non ibi erit, ubi nihil omnino mali erit.
|
|
| |
| 142. lp - de vana gloria 5 |
|
|
Sicut labor est iustis videre mala et non corrigere, sic labor est arrogantibus, si quod sapiunt non ostendant.
— Gregorius
|
|
1
|
Sicut labor justorum est videre prava, nec corrigere; ita gravis est labor arrogantium, si, quod sapiunt, non ostendunt.
|
|
| |
| 143. lp - de remissione 6 |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
11
|
Zeli iram quia Heli non habuit, motum contra se implacabiliter supernae ultionis excitavit.
|
|
| |
| 144. lp - de christianis bonis 11 |
|
|
Non indignemini si mali in mundo prudentia floreat, et vos patimini, quia non est Christiane religionis in temporalibus exaltari sed deprimi. Mali autem nichil habent in celo boni.
— Augustinus
|
|
4
|
Ne indignemini, si mali in mundo florent, si vos patimini; quia non est christianae dignitatis in temporalibus exaltari, sed potius deprimi. Mali nihil habent in coelo; vos nihil in mundo, sed spe illius boni, ad quod tenditis, quidquid in via contingat, gaudere debetis.
|
|
|
|
Non est Christiane religionis in temporalibus exaltari, sed magis deprimi.
— Bernardus
|
|
25
|
Ne indignemini, si mali in mundo florent, si vos patimini; quia non est christianae dignitatis in temporalibus exaltari, sed potius deprimi. Mali nihil habent in coelo; vos nihil in mundo, sed spe illius boni, ad quod tenditis, quidquid in via contingat, gaudere debetis.
|
|
| |
| 145. lp - de beneficiatis 10 |
|
|
Ve tibi, clerice, mors in olla. Carnium mors in hiis deliciis est. Non modo quia mors secus introitum delectationis posita esse cognoscitur, sed ob id maxime quia populi constant esse peccata que comedis. Sumptos ecclesiasticos gratis te habere presumis. Cantando, ais, bona tibi provenire videntur, sed bonum tibi erat fodere magis aut mendicare. Peccata enim populi comedis, at si propria minus tibi sufficere videntur. Solicitus esto tamquam redditurus rationem, dignos pro eis gemitus fundere, dignos agere penitentie fructus. Alioquin tibi noveris inputanda, quomodo inter delicias comedis, et parvipendis et dissimulas tamquam nil accidentia tibi. O iudiciorum dei abissus multa! O terribilis deus in consiliis super filios hominum! Frustra incipient montibus vicissim dicere: Cadite super nos, et collibus: Cooperite nos. Venient ante tribunal Christi, audietur querela populorum gravis, accusatio dura, quorum viscerum stipendiis nec diluere peccata, quibus facti sunt duces ceci, fraudulenti mediatores. Quid igitur, o insipiens, delicie sapiunt? Quid divitie ille cecos oblectent, quibus mercaris tam grave iudicium, tam dure temetipsum obligas rationi? Universa quidem usque ad quadrantem novissimum exigentur.
— Bernardus
|
|
8
|
Vae, vae tibi, clerice, mors in olla, mors in ollis carnium, mors in deliciis est: non modo quia secus introitum delectationis posita esse cognoscitur; sed ob id maxime, quia populi peccata constat esse quae comedis, ас si propria tibi minus sufficere viderentur. Sollicitus esto, tanquam redditurus rationem, dignos pro eis gemitus fundere, dignos agere poenitentiae fructus.
|
|
| |
| 146. lp - de peccatis linguae, de nugis 6 |
|
|
Omne quod non edificat aures audientium, in periculum vertitur loquentis.
— Ieronimus
|
|
8
|
Quidquid non aedificat audientes, in periculum vertitur loquentium.
|
|
| |
| 147. lp - de christo 48 |
|
|
O bone Ihesu, quam dulciter conversatus es, quam habundanter bona hominibus largitus es, quam veraciter, quam magna, quam aspera pro hominibus passus es, dura verba, duriora verbera, sed durissima crucis tormenta, et cetera.
— Bernardus
|
|
67
|
Quam dulciter, Domine Jesu Christe, cum hominibus conversatus es! quam abundanter multa et magna bona hominibus largiri dignatus es! quam fortiter tam indigna, quam aspera, pro hominibus passus es: ita ut liceat sugere mel de petra, oleumque de saxo durissimo: duro ad verba, duriore ad verbera, durissimo ad horrenda crucis supplicia!
|
|
| |
| 148. lp - de obedientia bona 5 |
|
|
Obedientia est sola virtus, que virtutes ceteras menti inserit, insertasque custodit. Unde et primus homo preceptum quod servaret accepit, cui si se vellet obediens subdere, ad eternam beatitudinem sine labore perveniret. Hinc Samuel ait: Melior est obedientia quam victime, et auscultare magis quam offerre adipem arietum.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Obedientia sola virtus est, quae virtutes caeteras menti inserit, insertasque custodit.
|
|
| |
| 149. lp - de oratione accepta 1 |
|
|
Obtineri nequaquam possunt que predestinata non fuerunt, sed ea que sancti viri orando efficiunt, ita predestinata sunt, ut precibus optineantur. Nam ipsa quoque perennis regni predestinatio ita est ab omnipotente deo disposita, ut ad hanc electi ex labore perveniant, quatenus postulando mereantur excipere, quod eis omnipotens deus ante secula disposuit donare.
— Gregorius
|
|
1
|
Obtineri per orationem nequaquam possunt, quae praedestinata non fuerunt: sed ea, quae sancti viri orando efficiunt, ita praedestinata sunt, ut precibus obtineantur.
|
|
| |
| 150. lp - de christo 33 |
|
|
Vtrumque mihi es, domine Ihesu, speculum patiendi et premium possidendi, doce manus meas ad prelium exemplo virtutis tue, tu caput meum post victoriam, tu me coronas presentia maiestatis. Utrumque fortiter provocat, ac vehementer accendit. In utroque mirabiliter tibi me allicis, uterque funis violentissimus ad trahendum. Trahe me post te, libenter te sequor, libentius te fruor.
— Bernardus
|
|
2
|
Utrumque mihi es, Domine Jesu, et speculum patiendi, et praemium patientis: utrumque fortiter provocat ac vehementer accendit.
|
|
|
|
Vtrumque michi es, domine Ihesu, et speculum patiendi et premium patiendi, doces manus meas ad prelium exemplo uirtutis tue, tu caput meum post uictoriam, tu me coronas presentia maiestati. Vtrumque prouocat fortiter ac uehementer accendit, in utroque me tibi mirabiliter allicis, uterque funis uiolentius ad trahendum. Trahe me post te, libenter te sequor, libentius fruor. Impatiencia perditio anime est. Qui patiencia caruerunt, perierunt.
— Bernardus
|
|
2
|
Utrumque mihi es, Domine Jesu, et speculum patiendi, et praemium patientis: utrumque fortiter provocat ac vehementer accendit.
|
|
| |
| 151. lp - de continentia tactus 16 |
|
|
Amanda est pulcritudo castitatis anime cuius degustata delectatio dulcior invenitur quam carnis. Castitas enim suavis est pulcritudo inviolata sanctorum, securitas mentis, sanitas corporis, et aliquos gentilium legimus perpetuam ventris abstinentiam exercuisse, ne virtutem libidine frangerent.
— Isidorus
|
|
1
|
Amanda est pulchritudo castitatis, cujus degustata delectatio dulcior invenitur, quam carnis. Castitas enim fructus est suavitatis, pulchritudo inviolata sanctorum: castitas securitas mentis, sanitas corporis.
|
|
|
|
Castitas est fructus suavis, serenitas mentis, sanitas corporis, soror angelorum, soror Ihesu Christi et Marie matris eius. Castitas est fructus suavis qui animam odoriferat, et in decore conservat.
|
|
95
|
Amanda est pulchritudo castitatis, cujus degustata delectatio dulcior invenitur, quam carnis. Castitas enim fructus est suavitatis, pulchritudo inviolata sanctorum: castitas securitas mentis, sanitas corporis.
|
|
| |
| 152. lp - de invidia 1 |
|
|
Invidia vult privatum bonum sine socio possidere. Unde sic diffinitur ab Augustino: Invidia est dolor alie felicitatis. Ab ista enim multa alia peccata nascuntur. Nam ex ea nascitur odium, susurratio, detractio, exultatio in adversis, afflictio in prosperis.
|
|
13
|
De invidia, odium, susurratio, detractio, exultatio in adversis proximi, et afflictio in prosperis nascitur.
|
|
| |
| 153. lp - de stultitia 11 |
|
|
Mundus est ubi malitie plurimum, ubi sapientie modicum, obsessio laqueorum, ubi periclitantur anime, affliguntur corpora, ubi omnia sunt viscosa, omnia lubrica, omnia operta tenebris, ubi omnia vanitas et afflictio spiritus.
— Bernardus
|
|
43
|
In his stulto labore consumeris, quae non sunt nisi afflictio spiritus, evisceratio mentis, evacuatio gratiae.
|
|
| |
| 154. lp - de desiderio 10 |
|
|
Patrem namque et filium cum sancto spiritu ipsum cognoscere, vita eterna est, beatitudo perfecta, summa voluntas, quod oculus non vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quanta claritas, quanta suavitas, et quanta iocunditas maneat in illa visione, quando facie ad faciem deum videbimus, qui est lux illuminatorum, requies exercitatorum, patria redeuntium, vita viventium, corona certantium sive vincentium.
— Bernardus
|
|
12
|
Tanto illius, quod valde magnum est; quod nec oculus vidit; quia non est color; nec auris audivit, quia non est sonus; nec in cor hominis ascendit, quia cor hominis illud debet ascendere, sumus capaciores, quanto id, quod fidelius credimus, et speramus firmius, et desideramus ardentius.
|
|
| |
| 155. lp - de tranquillitate 5 |
|
|
Semper conscientia servi dei humilis debet esse et tristis.
— Augustinus
|
|
1
|
Semper conscientia servi Dei, humilis esse debet et tristis: ut scilicet per humilitatem non superbiat, et per humilem moerorem cor ad lasciviam non dissolvat.
|
|
|
|
Amat Christus confitentium humilitatem, non superborum obstinationem, qui declinant cor suum in verba malitie ad excusandas excusationes in peccatis. Iustus enim in initio accusator est sui. Quid est quod celare velis illum quem nil latet, cui omne cor patet, qui videt in abscondito, qui novit cogitationes hominum? Quoniam vane sunt. Abscondit se Adam in paradiso post culpam, sed abscondi non potuit quia nudus fuit. In oculis enim omnipotentis nuda et aperta sunt omnia.
— Hugo
|
|
78
|
Semper conscientia servi Dei, humilis esse debet et tristis: ut scilicet per humilitatem non superbiat, et per humilem moerorem cor ad lasciviam non dissolvat.
|
|
| |
| 156. lp - de lectione 18 |
|
|
Bona scire et non agere nichil aliud est quam se ipsum arguere, et se reprobum predicare. Gemina est ecclesie pulcritudo, unam quam hic bene uiuendo acquirimus, altera per quam illic et retributione glorificamur. Nam doctor qui non bene uiuit, sed in cogitationibus et actionibus carnalibus euanescit. Ad nichilum ualet ultra nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. Scriptum enim est per apostolum: Seruus qui nescit uoluntatem domini sui, et non facit eam, plagis uapulabit, id est multis. Debent etiam semper esse in exercitio sacre scripture, nec expedit eis se aliis corporalibus excercitiis occupare.
— Ysidorus
|
|
143
|
Ante carnem disciplinae studiis edomitam, et emancipatam Spiritui, ante spretam et abjectam saeculi pompam et sarcinam, indigne ab impuris lectio sacrae Scripturae praesumitur: quomodo nempe lux incassum circumfundit oculos caecos vel clausos, ita animalis homo non percipit ea quae sunt spiritus Dei.
|
|
| |
| 157. lp - de confessione 5 |
|
|
Quanto pluribus confitetur quis sub spe venie turpitudinem criminum, tanto facilius consequitur gratiam remissionis.
— Augustinus
|
|
106
|
Unde patet, quia quanto pluribus confitebitur in spe veniae turpitudinem criminis, tanto facilius consequetur gratiam remissionis.
|
|
| |
| 158. lp - de humilitate 5 |
|
|
Si volumus dyabolum triumphaliter superare, vitia radicaliter extirpare, operum virtutes et spiritus sancti dona acquirere et conservare, veram humilitatem habeamus, sine qua virtutes cetere haberi non possunt, quoniam qui sine humilitate virtutes congregat, pulverem in ventum portat.
— Gregorius
|
|
52
|
Miranda actio cum elatione non elevat, sed gravat. Qui enim sine humilitate virtutes congregat, in vento pulverem portat; et unde aliquid ferre cernitur, inde deterius caecatur.
|
|
|
|
Ubi superbia regnat aut ypocrisis, humilitas non habet locum, sine humilitate vero veniam sperare non licet.
— Gregorius
|
|
59
|
Miranda actio cum elatione non elevat, sed gravat. Qui enim sine humilitate virtutes congregat, in vento pulverem portat; et unde aliquid ferre cernitur, inde deterius caecatur.
|
|
| |
| 159. lp - de oratione inaccepta 4 |
|
|
Fide in dei filios adoptamur, fidem in nobis mundus odit atque persequitur, fide et vincimus. Porro et fides sine operibus mortua est in semetipsa.
— Bernardus
|
|
114
|
Nec pro eis est efficax oratio, quorum fides sine operibus mortua est; sed pro eis, quorum fides per dilectionem operatur.
|
|
| |
| 160. lp - de beneficiatis 12 |
|
|
Res pauperum non pauperibus dare, in parte sacrilegii crimen esse dignoscitur. Sane patrimonia pauperum sunt, facultates ecclesiarum. Unde sacrilega crudelitate subripitur, quidquid sibi ministri et dispensatores, non utique deo ultra victum recipiunt et vestitum. Non enim ordinavit deus hiis qui evangelio serviunt, de evangelio querere delitias vel ornatum, sed vivere ex eo, ut videlicet sint contenti alimento corporis, non gule incitamento libidinis vestimentis, quibus tegantur, non quibus ornentur.
— Unde Bernardus
|
|
1
|
Non ordinavit Deus his, qui Evangelio serviunt, de Evangelio quaerere delicias, vel ornatum; sed vivere, ut ait Paulus, ex eo, ut videlicet sint contenti alimenta corporis, non gulae irritamenta, vel incentiva libidinis habere; et quibus tegantur, non quibus ornentur, accipere.
|
|
| |
| 161. lp - de ascensione spirituali 3 |
|
|
Accedentibus ad contemplationem non statim venit lucerna spiritualis, sed oportet quod prius frangatur cortex amaritudinis et testa prave actionis, et sic pervenitur ad nucleum interne suavitatis.
— Bernardus
|
|
31
|
Qui prius in activa proficit, ad contemplationem bene ascendit: merito enim ista sustollitur, qui in illa utilis invenietur.
|
|
| |
| 162. lp - de sapientia mala 11 |
|
|
Duodecim sunt abusiones seculi, scilicet sapientia sine operibus, senex sine religione, adolescens sine obedientia, dives sine elemosina, femina sine verecundia, dominus sine virtute, Cristianus contentiosus, pauper superbus, rex iniqus, episcopus negligens, plebs sine disciplina, populus sine lege.
— Ciprianus
|
|
50
|
Nemo potest vestitus amictu philosophiae, habitu scilicet sapientiae saecularis, Christum videre.
|
|
| |
| 163. lp - de patientia 25 |
|
|
Summum bonum est virginitas, quia et in hoc seculo mundi solicitudinem amittit, et in futuro eternum caritatis percipit premium.
— Isidorus
|
|
279
|
Primus quidem parvulus est, et facile scandalizatur; nec facile, qui hujusmodi est, et in hoc saeculo nequam et pleno scandalis, poterit obtinere salutem.
|
|
| |
| 164. lp - de beata maria 13 |
|
|
Beatior fuit Maria concipiendo fidem Christi quam carnem Christi.
— Augustinus
|
|
1
|
Beatior Maria percipiendo fidem Christi, quam concipiendo carnem Christi.
|
|
| |
| 165. lp - de meditatione 7 |
|
|
Nemo repente fit summus, ascendendo non volando apprehenditur sublimitas scale. Ascendamus ergo velut duobus pedibus: meditatione et oratione. Meditatio siquidem docet quid desit, oratio quid deest optinet. Illa viam ostendit, ista reducit. Meditatione denique cognoscimus imminentia nobis pericula, oratione evadimus.
— Bernardus
|
|
73
|
Quanto magis homo mala sua intelligit, tanto amplius suspirat et gemit. Meditatio siquidem parit scientiam, scientia compunctionem, compunctio devotionem, devotio commendat orationem.
|
|
| |
| 166. lp - de patientia 1 |
|
|
Ille uere patiens est qui et aduersis atteritur, et tamen a spei rectitudine non curuatur.
— Gregorius
|
|
45
|
Nunquam est patientiae virtus in prosperis. Ille autem est vere patiens, qui rebus adversis atteritur, et tamen a spei suae rectitudine non curvatur.
|
|
| |
| 167. lp - de charitate 92 |
|
|
Caritas libertatem donat, timorem repellit, laborem non sentit, meritum non intuetur, premia non requirit, et tamen plus omnibus urget. Nullus terror sic sollicitat, nulla premia sic invitant, nulla iustitia sic exigit.
— Bernardus
|
|
33
|
Servite in charitate illa, quae timorem expellit, labores non sentit, meritum non intuetur, praemium non requirit, et tamen plus omnibus urget.
|
|
| |
| 168. lp - de luxuria 1 |
|
|
Luxuria appetit explere voluptatem libidinosam. Ex ea enim nascitur inconsideratio, inconstantia, cecitas mentis, precipitatio amor sui, odium Dei, affectus presentis seculi, horror autem et desperatio seculi futuri.
|
|
14
|
De luxuria caecitas mentis, inconsideratio, inconstantia, praecipitatio, amor sui, odium Dei, affectus praesentis saeculi, horror, vel desperatio futuri generatur.
|
|
| |
| 169. lp - de obstinatione 11 |
|
|
Fide in dei filios adoptamur, fidem in nobis mundus odit atque persequitur, fide et vincimus. Porro et fides sine operibus mortua est in semetipsa.
— Bernardus
|
|
239
|
Nonne is, si fateatur se nosse Deum, factis eum negat? porro fides sine operibus mortua est.
|
|
| |
| 170. lp - de continentia visus 11 |
|
|
Divitiis floridorum et magnorum nobilitate te iactas, et exultas de patria et pulcritudine corporis tui, et de honoribus qui tibi ab hominibus deferuntur. Respice teipsum quia mortalis es, et quia terra es, et in terram ibis. Et circumspice eos qui ante te similibus fulserunt splendoribus. Ubi sunt quos aspiciebant civium potestates? Ubi insuperabiles oratores? Ubi qui conventus disponebant et festa? Ubi equorum splendidi nutritores? Ubi qui nutriebant canes venationis et aves rapaces. Ubi equorum cursores? Ubi exercituum duces et milites? Ubi satrape? Nonne omnia pulvis? Nonne omnia faville? Nonne in paucis verbis memoria eorum? Respice sepulcra et vide quis servus, quis dominus, quis pauper, quis dives. Discerne, si potes, victum a rege, fortem a debile, pulcrum a deformi. Memor itaque esto nature humane, et ne extollaris aliquando quia valis ad mortem.
— Augustinus
|
|
92
|
Utquid audes oculos levare ad coelum, qui peccasti in coelum? Terram intuere, ut cognoscas teipsum: ipsa te tibi repraesentabit, quia terra es, et in terram ibis. Duabus tamen causis inculpabiliter oculos levas, ut petas auxilium a Deo, vel impendas proximo.
|
|
| |
| 171. lp - de luxuria 8 |
|
|
Inter cetera septem vitia fornicatio est maximi sceleris quia per carnis immunditiam templum Dei violatur, et tollens membra Christi, facit membra mulieris.
— Augustinus
|
|
1
|
Inter septem vitia, fornicatio maximum est scelus, quia per carnis immunditiam templum Dei violat, et tollens membra Christi, facit membra meretricis.
|
|
| |
| 172. lp - de homine 17 |
|
|
Non vult deus, ut timeatur ab hominibus quasi dominus, sed ut diligatur quasi pater, qui adoptionis spiritum donavit omnibus hominibus. Nam si consideramus ab initio creati hominis causam, intelligimus quia deus magis voluit esse homini pater quam dominus. Non enim dixit tantummodo faciamus hominem, sed ad ymaginem et similitudinem nostram, similare autem convenit filiis ad patrem aut ad patres, non autem servis ad dominum aut dominos servos.
— Iohannes Crisostomus
|
|
1
|
Ad imaginem et similitudinem Dei factus est homo: in imagine arbitrii libertatem, virtutem habens in similitudine.
|
|
|
|
Quid retribuam nomini tuo, domine, qui me ad ymaginem et similitudinem tuam creando fecisti, et fore susceptibilem tante glorie, ut possim filius dei fieri. Hoc utique non possunt arbores, animalia cetera, non possunt lapides, et generaliter omnia que moventur, vel crescunt in aere vel in mari vel in terra, quia non dedit eis potestatem verbum tuum filios dei fieri, quia ratione carent. Nam et hec potestas in ratione consistit, per quam cognoscimus deum.
— Augustinus
|
|
1
|
Ad imaginem et similitudinem Dei factus est homo: in imagine arbitrii libertatem, virtutem habens in similitudine.
|
|
| |
| 173. lp - de praelatis malis 12 |
|
|
Otium est monstruosa res gradus summus et animus infimus, sedes prima et vita yma, lingua maliloqua et manus otiosa, sermo muItus et fructus nullus, vultus gravis et actus exiguus.
— Bernardus
|
|
1
|
Monstruosa res est, gradus summus, et animus infimus; status supremus, et gressus minimus; sedes prima, et vita ima; lingua magniloqua, et manus otiosa; sermo multus, et fructus nullus; vultus gravis, et actus levis; lingens auctoritas, et nutans stabilitas.
|
|
| |
| 174. lp - de discussione 5 |
|
|
Si vere laudabilis esse cupis, laudem hominum non requiras. Illi prepara conscientiam tuam, qui illuminabit abscondita tenebrarum, et manifestabit consilia cordium.
— Ieronimus
|
|
122
|
Quando accubueris super stratum tuum, et neminem infestum pateris, antequam veniat tibi somnus, profer in medium codicem conscientiam tuam, et reminiscere peccata tua, si quid in verbo seu in facto, vel in cogitatione peccasti.
|
|
| |
| 175. lp - de homine 18 |
|
|
Clamat penuria pauperum, clamant nudi, clamant famelici, conqueruntur et dicunt: Dicite, pontifices, in inferno quid facit aurum freno? Numquid aurum ab inferno repellit frigus sive esuriem? Nobis fame et frigore miserabiliter laborantibus, quid conferunt tot mutatoria, vel extensa in perticis, vel plicata in manticis? Nostrum est quod effunditis. Nobis crudeliter subripitur quod a vobis inaniter expenditur. Tertio debet prelatus transcendere subditos solicitudine, custodiendo gregem sibi commissum a morsibus et incursibus luporum, amonendo, increpando, corripiendo, orationibus defendendo, sed hodie talis solicitudo deperiit a pastoribus, et ideo non pastores sed viles mercenarii sunt, ymmo, quod peius est, facti sunt lupi rapaces.
— Bernardus
|
|
139
|
Quotquot degimus in regione umbrae mortis, in infirmitate corporis, in loco tentationis, si diligenter advertimus, triplici hic incommodo miserabiliter laboramus: nam et faciles sumus ad seducendum, et debiles ad operandum, et fragiles ad resistendum.
|
|
| |
| 176. lp - de novitiis 7 |
|
|
Animalem discretum, novitium prudentem, incipientem sapientem, in cella diu posse consistere, in congregatione durare impossibile est. Stultus ergo fiat, ut sit sapiens. Hec omnis sit eius discretio, ut in hoc nulla sit ei discretio. Hec omnis eius sapientia sit, ut in hac parte nulla ei sit.
— Bernardus in epistola ad fratres de monte dei
|
|
1
|
Animalem discretum novitium prudentem, insipientem sapientem in cella diu роssе consistere, in congregatione posse durare, impossibile est.
|
|
| |
| 177. lp - de juvenibus 6 |
|
|
Sicut per senem vitiosum et fatuum, ita per adolescentem inverecundum et temerarium religio sancta destruitur. Quam pulcra virtus verecundia et suavis gratia que non solum in factis, sed et in ipsis spectatur sermonibus, ne modum progrediaris loquendo, ne quid indecorum sermo resonet tuus. Speculum enim mentis in verbis refulget. Ipsum sonum vocis librat modestia, ne cuiusquam offendat aut vox fortior.
— Bernardus
|
|
6
|
Pulchra virtus adolescentium verecundia, et suavis gratia, quae non solum in factis, sed etiam in ipsis spectatur sermonibus.
|
|
| |
| 178. lp - de damnatione 14 |
|
|
Hostis noster non habet fortitudinem nisi a nobis. Unde in evangelio: Si filius dei es, mitte te deorsum. Unde Ysaias loquitur voce dyaboli ad animam: Incurvare et transeamus. Unde poeta: Debilis est hostis qui non vincit nisi volentem.
— Bernardus
|
|
96
|
Principalia sunt duo tormenta in inferno: ibi frigus intolerabile, et calor ignis inextinguibilis. Unde in Evangelio legitur: Illic erit fletus et stridor dentium: fletus namque in liquefactione oculorum de calore nascitur; stridor vero dentium de frigore oritur.
|
|
| |
| 179. lp - de charitate 15 |
|
|
Vis amoris hoc agere solet in animo, ut quem ipse semper cogitat, nullum alium credit ignorare.
— Gregorius
|
|
1
|
Vis amoris hoc agere in animo solet, ut quem ipse semper cogitat, nullum alium credat ignorare.
|
|
| |
| 180. lp - de connexione uirtutum, de vita et doctrina 3 |
|
|
Illa namque vox facilius auditorum corda penetrat, quam dicentis vita commendat. Studeat etiam conscientiam suam semper tenere mundam, ut igne sancti amoris sit accensa, et illo, scilicet conscientie libro, studeat viriliter. Ibi enim inveniet que sunt aliis persuadenda et que non.
— Unde Gregorius
|
|
1
|
Illa vox libentius auditorum corda penetrat, quam dicentis vita commendat.
|
|
| |
| 181. lp - de monialibus 19 |
|
|
Omnes puellas et virgines Christi aut equaliter ignora aut equaliter dilige. Vide ne sub eodem tecto manseris cum eis ne in preterita castitate confundaris quia nec Samsone es fortior, nec Salomone sapientior, nec David es sanctior. Periculose tibi ministrat cuius vultum aspicis. Si forte dicas: Emortuum est cor meum, dico quod dyabolus vivit, cuius alitus prunas facit.
— Ieronimus
|
|
33
|
Non computari jam poteris inter puellas et virgines Christi, quae sic vivis et vadis, ut possis ab hominibus adamari.
|
|
| |
| 182. lp - de beatitudine 6 |
|
|
Multi pauperes esse volunt, ita tamen quod nil eis desit, et sic diligunt paupertatem, ut nullam patiantur egestatem.
— Bernardus
|
|
143
|
Videmus pauperes aliquos, qui si veram haberent paupertatem, non adeo pusillanimes invenirentur, utpote reges, et reges coeli. Sed hi sunt, qui pauperes esse volunt, eo tamen pacto, ut nihil eis desit; et sic diligunt paupertatem, ut nullam inopiam patiantur. Sunt et alii mites, sed quandiu nihil dicitur vel agitur, nisi pro eorum arbitrio.
|
|
| |
| 183. lp - de perseverantia 13 |
|
|
Non vivit qui superbia inflatur, et qui luxuria sordidatur qui ceteris inficitur pestibus, quoniam non est hoc vivere, sed vitam confundere et appropinquare usque ad portas mortis.
— Augustinus
|
|
1
|
Non vivit, qui superbia inflatur, qui luxuria inquinatur, qui caeteris quibuscumque inficitur pestibus; quoniam non est hoc vivere, sed magis vitam confundere, et appropinquare usque ad portas mortis. Bonam autem vitam ego puto, et mala pati, et bona facere, et sic perseverare usque ad mortem.
|
|
| |
| 184. lp - de peccatis linguae, de nugis 3 |
|
|
Qualis sermo ostenditur talis animus conprobatur.
— Gregorius
|
|
81
|
Sermo vanus, vanae conscientiae judex est. Mores enim hominis lingua pandit; et qualis sermo ostenditur, talis et animus comprobatur.
|
|
| |
| 185. lp - de prosperitate 15 |
|
|
Integritatis tue curiosus explorator vitam tuam cotidiana excussione examina. Attende diligenter quantum proficis et quantum deficis, qualis sis in moribus et qualis in affectibus, quam similis deo et quam dissimilis, quam prope et quam longe, non locorum intervallis sed morum affectibus. Stude cognoscere te, quia multo melior et laudabilior es, si te cognoscis, quam si te neglecto cognosceres cursus siderum, vires herbarum, complexiones hominum, celestium atque terrestrium scientiam. Rege tuos affectus, redde ergo te tibi, et si non semper, saltim interdum. Rege tuos affectus, dirige actus, corrige excessus. In te nichil remaneat indisciplinatum. Pone omnes transgressiones tuas ante oculos tuos. Statue ante te, teipsum tamquam alium, et sic temetipsum plange. Plora iniquitates tuas et peccata, quibus deum offendisti. Indica ei miserias tuas. Ostende ei malitiam adversariorum tuorum.
— Bernardus in libro contemplationum
|
|
178
|
Utaris hoc mundo tanquam non utens, ut ex bonis ejus bona facias, et non malus fias; quia et ipsa bona sunt, et a Deo bona sunt; nec dantur hominibus nisi ab illo, qui omnium coelestium atque terrestrium potestatem. Sed ne putentur mala, dantur et bonis; ne putentur magna, vel summa bona, dantur et malis.
|
|
| |
| 186. lp - de contemplatione 1 |
|
|
Omnis humana eloquentia deficit in laude superne civitatis et premio eterno in loquendo. Omnisque intellectus in cogitando contabescit. Nam secundum quod dicit Gregorius: Que autem lingua dicere valet, aut quis intellectus capere sufficit illa superne civitatis quanta sint gaudia, angelorum choris interesse, cum beatissimis spiritibus gloriam conditoris contemplari, presentem dei vultum cernere, incircumscriptum lumen videre, nullo mortis metu affici, incorruptionis perpetuo munere letari?
|
|
368
|
Contemplativa vita est, charitatem quidem Dei et proximi tota mente retinere, ab exteriori actione quiescere, soli desiderio Conditoris inhaerere: ut nihil jam agere libeat, sed calcatis curis omnibus ad videndam faciem sui Creatoris animus inardescat: ita ut jam noverit carnis corruptibilis pondus cum moerore portare, totisque desideriis appetere illis hymnidicis angelorum choris interesse, admisceri coelestibus civibus, de aeterna in conspectu Dei incorruptione gaudere.
|
|
| |
| 187. lp - de correptione 13 |
|
|
Nemo dicat: Numquid custos fratris mei sum ego? In quantum interest equanimiter ferre, cum videris ordinem deperire minui disciplinam. Est consentire, cum arguere posses, quia agentes et consentientes pari pena puniuntur.
— Bernardus
|
|
89
|
Nemo, fratres, vitia palpet; peccata nemo dissimulet, cum viderit ordinem deperire, vel minui disciplinam. Est enim consentire, silere cum arguere possis, et scimus quia similis poena facientes maneat, et consentientes.
|
|
| |
| 188. lp - de sapientia mala 15 |
|
|
Audiat negligens pastor, quid sibi et diligenti pastori dicatur. Bonus, inquit, pastor animam suam ponit pro ovibus suis, mercenarius autem fugit. Animam suis pro ovibus ponit, qui periculum regiminis ascendens, clauso silentii hostio, claustralium gregem in pace custodit. Animam suam ponit, qui ad sustinenda iurgia rei familiaris solus erit, qui inter adulantium detrahentiumque linguas incedit medius, qui pro infirmis laborat, et laborantes pascit, consolatur pusillanimes, et superbos redarguit. Talis pastor dicere potest: Cognosco oves meas, et cognoscunt me mee. Cognoscunt oves pastorem, quem sepe vident presentem, quem subiectis familiaritatis votum, beneficiis reddit amicum. Oves vero pastor cognoscit, dum subditorum mores et actus diligenter attendit. Unde scriptum est: Considera diligenter vultum pecoris tui. Pastor autem negligens fugit. Sunt enim quidam prelati qui fugiunt. Cum enim onera gravia et importabilia imponunt, humeris subditorum digito tamen ea movere nolunt, fugiunt quod precipiunt, fugiunt cum se subtrahunt, fugiunt qui licet presentes sint, cum negligentias viderint, se sub silentio abscondunt. Fugiunt qui prava agunt et reprehendi nolunt.
— Hugo in libro de claustro anime et corporis ait
|
|
169
|
Noli, inquit, praecipitanter agere; diu considera, diligenter intuere. Magnum est quod proponis, et opus egens multa deliberatione: experire quid possis, amico consule, ne post factum poenitere contingat.
|
|
| |
| 189. lp - de carnalitate 12 |
|
|
Nemo liber est qui corpori suo servit. Multis servit qui corpori suo servit. Si regeris animo rex es, si corpore servus.
— Seneca
|
|
133
|
Fateor insitam esse nobis corporis nostri charitatem: fateor, nos hujus gerere tutelam: non nego indulgendum; illi serviendum nego. Multis servit, qui corpori servit, qui pro illo nimium timet, qui ad illud omnia refert.
|
|
|
|
Nemo liber est qui corpori suo servit. Multis servit qui corpori suo servit. Si regeris animo, rex es, si corpore, servus eris.
— Seneca
|
|
133
|
Fateor insitam esse nobis corporis nostri charitatem: fateor, nos hujus gerere tutelam: non nego indulgendum; illi serviendum nego. Multis servit, qui corpori servit, qui pro illo nimium timet, qui ad illud omnia refert.
|
|
| |
| 190. lp - de fide 2 |
|
|
Fides non habet meritum, cui humana ratio prebet experimentum. Credimus ut cognoscamus, et non cognoscimus ut credamus.
— Gregorius
|
|
1
|
Fides non habet meritum, cui humana ratio praebet experimentum.
|
|
| |
| 191. lp - de superbia 10 |
|
|
Difficile est ut elatio que regnat in corde, non erumpat in voce.
— Gregorius
|
|
8
|
Omnino difficile est, ut elatio, quae regnat in corde, non erumpat in voce.
|
|
| |
| 192. lp - de homine 2 |
|
|
Sine contemplativa vita intrare possunt ad celestem patriam, qui bona que possunt operari, non negligunt, sine activa autem intrare non possunt contemplativi, si negligunt operari bona que possunt.
— Gregorius in tertia omelia super Ezechielem
|
|
110
|
Ad hoc in paradiso homo positus fuerat, ut si se ad Conditoris sui obedientiam vinculis charitatis astringeret, ad coelestem patriam angelorum quandoque sine carnis morte transiret.
|
|
| |
| 193. lp - de delectatione 7 |
|
|
Vitia cordis tui revela, pravas cogitationes illico manifesta, quia peccatum tuum proditum ilico curatur.
— Isidorus
|
|
1
|
Cogitationes illicitas ingerere, daemonum est; cogitationibus oblectari perversis, nostrum est.
|
|
| |
| 194. lp - de regratiatione 18 |
|
|
Spiritui sancto resistunt, qui obdurata mente penitere nolunt, qui veritati contradicunt, et humilitatis confessionem spernunt. Si in hoc perseverant, in spiritu sancto peccant. Sed qui peccant in spiritu sancto, nec in hoc seculo remittitur eis, neque in futuro, qui quasi in loco remissionis introducunt litem contradictionis. Hic est locus dyabolo pre ceteris odiosus, hic amittit quos alias acquisivit. Hic est locus spiritui sancto consecratus. Ubique pater, ubique filius, ubique spiritus sanctus, sed tamen iste locus spiritui sancto dicitur consecratus, et ceteris deputatus.
— Hugo in libro de claustro anime
|
|
376
|
Immolantes hostias laudis, et reddentes vota nostra de die in diem, curemus omni vigilantia jungere sensum usui, affectum sensui, exultationem affectui, gravitatem exultationi, humilitatem gravitati, libertatem humilitati, quo interim liberis purgatae mentis passibus procedamus, et excedamus per inusitatas quasdam affectiones, spiritales laetitias, invisibiles amoenitates in lumine Dei, in suavitate, in Spiritu sancto.
|
|
| |
| 195. lp - de voluntate (in de periculis) 5 |
|
|
Tantum addicies virtuti quantum subtraxeris proprie voluntati.
— Ambrosius
|
|
1
|
Tantum virtuti adjicies, quantum propriae voluntati subtraxeris.
|
|
| |
| 196. lp - de confessione 20 |
|
|
Absque confessione iustus iudicatur ingratus, et peccator mortuus invenitur.
— Bernardus
|
|
1
|
Absque confessione justus judicatur ingratus, et peccator mortuus reputatur: A mortuo quippe, tanquam qui non est, perit confessio.
|
|
| |
| 197. lp - de perseverantia 8 |
|
|
Non inchoantibus premium promittitur, sed perseverantibus datur. Tunc enim placet deo nostra conversatio, quando bonum quod inchoamus perseveranti fine complemus.
— Isidorus
|
|
1
|
Tunc Deo placet nostra conversatio, quando bonum quod inchoamus, perseveranti fine complemus.
|
|
| |
| 198. lp - de gratia 4 |
|
|
Quanto se quisque minus videt, tanto sibi minus displicet, et quanto maioris gratie lumen percipit, tanto amplius reprehensibilem se esse cognoscit.
— Gregorius
|
|
1
|
Quanto quisque se minus videt, tanto minus sibi displicet; et quanto majoris gratiae lumen percipit, tanto amplius reprehensibilem se cognoscit.
|
|
| |
| 199. lp - de superbia 25 |
|
|
Omnis peccans superbus est, eo quod faciendo vetita, contemptui habet diuina precepta. Rite ergo: Inicium omnis peccati est superbia, quam nisi precesserit mandatorum dei inobedientia, transgressionis non sequitur culpa.
— Ysidorus
|
|
1
|
Omnis peccans superbus est, eo quod faciendo vetita, contemptui habet divina praecepta.
|
|
| |
| 200. lp - de connexione uirtutum, de misericordia et justitia 8 |
|
|
Qui recte iudicat et premium inde retributionis expectat, fraudem ideo perpetrat, quia iustitiam quam gratis inpertiri debuit, acceptione pecunie vendidit, et cetera require supra loco suo. Quatuor enim modis pervertitur humanum iuditium, idest timore, cupiditate, odio, amore. Timore dum metu potestatis alicuius veritatem loqui pavescimus, cupiditate dum premio muneris alicuius corrumpimur, odio dum contra quemlibet adversari molimur, amore dum amico vel propinquo prestare contendimus. Hiis enim quatuor causis sepe equitas violatur, sepe innocentia leditur, etc.
— Isidorus
|
|
7
|
Omnis qui recte judicat, stateram in manu sua gestat, in utroque penso justitiam et misericordiam portat; sed per justitiam reddit peccato sententiam, et per misericordiam peccati temperat poenam.
|
|
| |
| 201. lp - de homine 15 |
|
|
O homo, considera priora quia de limo terre erubesce media, quia natus de muliere brevi vivens tempore repleris multis miseriis, et ingemisce futura vel novissima, quia vadis ad mortem cum dolore, ad sepulcrum cum horrore, ad iudicium cum tremore, ubi nullum habebis advocatum, nec intercessorem sed omnes erunt tibi accusatores.
— Bernardus
|
|
45
|
Homo natus ad laborem, non ad honorem. Homo natus de muliere, et ob hoc cum reatu; brevi vivens tempore, ideoque cum metu; repletur multis miseriis, et propterea cum fletu: et vere multis, quia corporis et animae simul.
|
|
| |
| 202. lp - de beata maria 44 |
|
|
Compunctio est sanitas anime, compunctio est illuminatio anime, remissio peccatorum, compunctio Spiritum Sanctum ad se adducit, compunctio Christum dei unigenitum facit habitare in se.
— Augustinus
|
|
96
|
Mariam salutans Angelus, non solum plenam gratia, sed etiam adhuc superventurum in eam asserit Spiritum sanctum. Ad quid, nisi ut, adveniente jam Spiritu, plena sibi; eodem superveniente, nobis quoque superplena et supereffluens fieret?
|
|
| |
| 203. lp - de continentia gustus 3 |
|
|
Duobus modis crux Christi tollitur, aut cum per abstinentiam corpus affligimus, aut cum per conpassionem proximo condolemus.
— Gregorius
|
|
7
|
Incassum per abstinentiam corpus atteritur, si inordinatis dimissa motibus mens vitiis dissipatur.
|
|
| |
| 204. lp - de peccatis linguae, de nugis 9 |
|
|
Otiositas est mater nugarum; inter seculares verba otiosa nuge sunt, in ore sacerdotis blasphemie.
— Bernardus
|
|
10
|
Fugienda otiositas mater nugarum, noverca virtutum. Inter saeculares quippe nugae sunt, in ore sacerdotis blasphemiae: interdum tamen si incidant, ferendae fortassis, referendae nunquam: magis interveniendum caute et prudenter nugacitati.
|
|
| |
| 205. lp - de patientia 11 |
|
|
Patiencia enim natura est aliena mala equanimiter perpeti, et contra eum qui mala irrogat nullo modo moueri.
— Gregorius
|
|
9
|
Patientia est, aliena mala aequanimiter perpeti; contra eum quoque, qui mala irrogat, nullo dolore morderi.
|
|
| |
| 206. lp - de honore 13 |
|
|
Non debet hominum ducatum suscipere qui nescit homines bene vivendo preire. Durum est valde ut qui nescit tenere moderamina vite sue, iudex fiat vite aliene.
— Gregorius
|
|
1
|
Non debet honoris ducatum suscipere, qui nescit subditos tramite vitae melioris praeire.
|
|
| |
| 207. lp - de peccato 6 |
|
|
Nulla alia causa fecit difficultatem bene vivendi, quam longa consuetudo peccandi, que nos ita tenet addictos, ut quoddam ius in natura videatur habere. Seducitur ut consentiat evidenter ignorat. De infirmitate autem Petrus deliquid, quando ad metum interrogantis ancille Christum negavit. Gravius enim in infirmitate quam ignorantia delinquere est, et gravius est industria quam infirmitate peccare. Industria namque peccat, qui studio ac deliberatione mentis malum agit, infirmitate autem qui casu ac precipitatione delinquid. Nequius autem qui de industria peccat quam qui ignorans, qui non solum non bene vivunt, set adhuc bene viventes, si possunt a veritate divertunt. Sunt enim qui ignorantes peccant et sunt qui scientes. Sunt etiam qui per ignorantie excusationem scire nolunt, ut minus culpabiles inveniantur qui tamen seipsos non muniunt set magis decipiunt. Nescire simpliciter ad ignorantiam pertinet, nolle autem scire, ad contumacem superbiam. Voluntatem quippe christi domini nolle scire, quid aliud est quam velle eum superbiendo contempnere? Nemo igitur de ignorantia se excuset, quia deus non solum eos iudicat, qui a cognitione sua revertuntur, set etiam illos qui nesciunt, testante eodem domino per prophetam: Disperdam, inquit, homines a fatie terre, et eos qui avertunt post tergum domini, et qui non quesierunt deum, nec investigaverunt eum.
— Ieronimus
|
|
84
|
Tribus modis peccatum committitur, scilicet ignorantia, infirmitate, et studio. Et gravius quidem infirmitate, quam ignorantia, sed multo gravius studio, quam infirmitate peccatur.
|
|
| |
| 208. lp - de gustu 4 |
|
|
Contemplativa vita maior est merito quam activa, quia in hac usus presentis operis laborat, in quo necesse est proximis subvenire. Illam vero sapore intimo venturam iam requiem degustat in contemplatione.
— Gregorius
|
|
87
|
Contemplativa major est quam activa: quia haec in usu praesentis operis laborat; illa vero sapore intimo venturam jam requiem degustat.
|
|
| |
| 209. lp - de scandalo 2 |
|
|
Ridiculosa res haut non certe magis periculosa: speculator cecus, doctor inscius, precursor claudus, prelatus negligens, preco mutus. Eccli: Interdum dominatur homo homini in malum suum. Quarto debet transcendere exempli bonitate, et quamvis omnes homines teneantur bonum exemplum alter alteri dare, prelati maxime tenentur bonum exemplum subditis dare. Ipsi enim ad hoc positi sunt in domo domini, ut luceant coram hominibus, ut homines eorum luce glorificent creatorem suum. Sed hodie videtur eorum lux omnimode denigrata. Unde hodie potest dici illud propheticum: Quomodo obscuratum est aurum, mutatus est color optimus dispersi sunt lapides sanctuarii in capite omnium platearum. Vere obscuratum est aurum, id est, puritas prelatorum, et mutatus est color optimus, id est, conversatio eorum, dispersi sunt lapides sanctuarii in capite omnium platearum, id est, facultates ecclesiarum, que debentur pauperibus et indigentibus, in illicitis usibus sunt dispersi, et dissipati. De hiis enim omnibus prelati mortes diversas sibi acquirunt, secundum sententiam beati Gregorii ait enim: Scire debent prelati, quod si perversa unquam perpetrant, tot mortibus digni sunt, quod ad subditos perditionis exempla transmittunt. Ergo pontifex, si vult ethimologiam sui nominis adimplere, oportet eum esse humilem, caritativum, solicitum, et boni exempli virum. Pontifex enim dicitur, quia pontem se debet facere inter deum et homines, secundum quod beatus Bernardus ait super Cantica canticorum.
— Magister Gilbertus
|
|
1
|
Scire Praelati debent, qui si perversa unquam perpetrant, tot mortibus digni sunt, quot ad subditos suos perditionis exempla transmittunt.
|
|
| |
| 210. lp - de connexione uirtutum, de actione et contemplatione 4 |
|
|
Magna sunt vite active merita, sed contemplative potiora.
— Gregorius
|
|
66
|
Marthae cura non reprehenditur, Mariae vero etiam laudatur: quia magna sunt activae merita, sed contemplativae potiora. Unde nec auferri unquam Mariae pars dicitur, quia activae vitae opera cum corpore transeunt, contemplativae autem gaudia melius ex fine convalescunt.
|
|
| |
| 211. lp - de peccatis linguae, de excusatione 4 |
|
|
Vere confessionis indicia sunt, si cum quisque peccatorem se dicit, id de se dicenti etiam alteri non contradicit. Superbie quippe vitium est, quod dum se quisque fateri quasi sponte dignatur, iniquum hoc de se ab aliis dici dedignatur. Unde summopere curandum est ut mala que fecimus, et sponte fateamur, et hec aliis arguentibus non negemus.
— Gregorius
|
|
9
|
Superbiae vitium est, ut quod de se fateri quisque quasi sponte dignatur, hoc sibi dici ab aliis dedignetur.
|
|
| |
| 212. lp - de judicibus 7 |
|
|
Qui recte iudicat et premium inde retributionis expectat, fraudem ideo perpetrat, quia iustitiam quam gratis inpertiri debuit, acceptione pecunie vendidit, et cetera require supra loco suo. Quatuor enim modis pervertitur humanum iuditium, idest timore, cupiditate, odio, amore. Timore dum metu potestatis alicuius veritatem loqui pavescimus, cupiditate dum premio muneris alicuius corrumpimur, odio dum contra quemlibet adversari molimur, amore dum amico vel propinquo prestare contendimus. Hiis enim quatuor causis sepe equitas violatur, sepe innocentia leditur, etc.
— Isidorus
|
|
1
|
Qui recte judicat, et praemium inde remunerationis expectat, fraudem in Deo perpetrat, quia justitiam, quam gratis partiri debuit, acceptione pecuniae vendit.
|
|
| |
| 213. lp - de consolatione (in de gratiosis) 12 |
|
|
Patiencia est uirtus contumeliarum, et omnis aduersitatis impetus equanimiter portans, uel est remedium iniuriarum.
|
|
75
|
Qui vitae futurae praemia diligenter excogitat, mala omnia vitae praesentis aequanimiter portat, quoniam, ex illius dulcedine, hujus amaritudinem temperat.
|
|
|
|
Qui contemplationis arcem tenere desiderant, prius se in campo actionis exercent et per exercitium probent, videlicet ut soliciti sciant, si nulla iam mala proximis irrogant, si irrogata a proximis equanimiter portant, si obiectis rebus nequaquam mens letitia solvitur, si subtractis nimio merore sauciantur, aut demum perpendant si cum ad semetipsos retrorsus redeunt, in eo quod spiritualia rimantur ambigunt. Ex hoc ergo exercitium vite active confert ad contemplativam, quod quietat interiores passiones, ex quibus fantasmata proveniunt, per que contemplatio impeditur.
— Gregorius sexto moralium
|
|
49
|
Qui vitae futurae praemia diligenter excogitat, mala omnia vitae praesentis aequanimiter portat, quoniam, ex illius dulcedine, hujus amaritudinem temperat.
|
|
| |
| 214. lp - de renuntiatione 12 |
|
|
Si sapis, si cor habes, si tecum est lumen oculorum tuorum, desine loqui illa, que assequi miserum est. Beatus qui post illa non abiit, que possessa honerant, amata coinquinant, admissa cruciant. Tres invenio primum qui sequitur carnem, secundum qui sequitur mundum, tertium qui sequitur dyabolum. Primi sunt gulosi et luxuriosi, secundi cupidi et avari, tertii superbi et vane gloriosi. Quartum tamen requiro de numero nostro, scilicet qui sequatur deum.
— Bernardus
|
|
1
|
Si sapis, si habes cor, si tecum est lumen oculorum, desine jam et ea sequi, quae et consequi miserum est. Beatus, qui post illa non abiit, quae possessa onerant, amata inquinant, amissa cruciant.
|
|
| |
| 215. lp - de praelatis bonis 12 |
|
|
Quos omnipotens per compunctionis gratiam visitat, illos pastoris sententia absolvat. Illos nos debemus per pastoralem auctoritatem solvere, quos ab auctore nostro cognoscimus per suscitantem gratiam vivificare.
— Gregorius
|
|
158
|
Videndum, quae culpa praecesserit, aut quae sit poenitentia secuta post culpam: ut quos omnipotens Deus per compunctionis gratiam visitat, illos pastoris sententia absolvat. Tunc enim vera est absolutio praesidentis, cum interni arbitrium sequitur judicis.
|
|
| |
| 216. lp - de intelligentia 29 |
|
|
Bona scire et non agere nichil aliud est quam se ipsum arguere, et se reprobum predicare. Gemina est ecclesie pulcritudo, unam quam hic bene uiuendo acquirimus, altera per quam illic et retributione glorificamur. Nam doctor qui non bene uiuit, sed in cogitationibus et actionibus carnalibus euanescit. Ad nichilum ualet ultra nisi ut mittatur foras, et conculcetur ab hominibus. Scriptum enim est per apostolum: Seruus qui nescit uoluntatem domini sui, et non facit eam, plagis uapulabit, id est multis. Debent etiam semper esse in exercitio sacre scripture, nec expedit eis se aliis corporalibus excercitiis occupare.
— Ysidorus
|
|
254
|
Annon responsum mortis et damnationis toties in semetipso habebit, quoties in mentem venerit sermo quem dixit Deus, quia servus sciens voluntatem domini sui, et non faciens, digne vapulabit plagis multis?
|
|
| |
| 217. lp - de delectatione 4 |
|
|
Per iram iustitia relinquitur. Gratia vite socialis amittitur quia qui se ex humana ratione non temperat, necesse est ut bestialiter solus vivat.
— Gregorius
|
|
22
|
Cum culpa animum tentat, necesse est ut brevitatem suae delectationis aspiciat, ne ad aeternam mortem iniquitas rapiat, cum constet quod ad terminum citius mortalis vita percurrat.
|
|
| |
| 218. lp - de praedicatoribus malis 5 |
|
|
Cum ad laudandum deum in ecclesia convenistis, humilitatis honestas diligentius observetur, ut qui in ecclesia ante conspectum dei convenimus, ibidem deteriores non simus. Sunt enim quidam, qui mente vagi, actione oculis, mente habitu dissoluti, plana parietum prospicientes perlustrant, aliud cantant, et aliud cogitant. In choro sunt corpore, sed in foro mente. Nunc intus sunt, nunc foris exeunt, nec tantum intus dissoluti, sed etiam cum foras exierint curiosi et vagi. Psalmodie verba proferunt, sed psalmodie sensum non attendunt. Unde beatus Gregorius: Vox, inquit, psalmodie omnipotenti domino ad cor iter parat, ut intenti menti, vel prophetie misteria, vel gratiam compunctionis infundatur. Item in eodem: Dum, inquit, per psalmodiam compunctio nobis infunditur, via nobis in corde fit, per quam ad Ihesum pervenitur. Sed etiam alii voce dissoluti, qui vocis sue modulatione gloriantur, nec tantum gaudent de dono gratie, sed etiam illos spernunt, quos devotiores cernunt, tumentes elatione, aliud cantant quam libri habeant, et aliud forsitan iterum dicturi, ut sint illud idem iterum cantaturi. Quanta est levitas vocis forsitan et mentis. Cantant forsitan ut placeant populo magis quam deo. Qui sic cantant, non cantant in choro cum Maria sorore Moysi, sed in palatio cum Erodiade, ut placeant discumbentibus vel Herodi. Timeo autem ne sicut delectantur in altitudine vocis, delectentur etiam elatione mentis. Nemo tamen altius cantat eo quem dominus audire consuevit de monte sancto suo, nemo dulcius quam cui inclinat deus aurem suam. Voce mea, inquit, ad dominum clamavi et exaudivit me de monte sancto suo. Esto igitur in valle humilitatis, ut in monte sancto audiri merearis. Si sic cantas, ut a labiis laudem queras, vocem tuam vendis, et facis eam non tuam sed alienam. Habes in potestate tua vocem tuam, habeto et animum, frangis vocem, frange et voluntatem, servas consonantiam vocum, serva concordiam morum, ut per exemplum concordes proximo, per voluntatem deo, et per obedientiam magistro, et hec est bona concordia et deo acceptissima.
— Hugo in libro de claustro anime
|
|
24
|
Nimis iniquum est, si hi, qui praedicatores humilitatis facti sunt, de vani nominis elatione gloriantur, cum verus Praedicator dicat: Mihi autem absit gloriari, etc.
|
|
| |
| 219. lp - de connexione uirtutum, de actione et contemplatione 5 |
|
|
Qui contemplationis arcem tenere desiderant, prius se in campo actionis exercent et per exercitium probent, videlicet ut soliciti sciant, si nulla iam mala proximis irrogant, si irrogata a proximis equanimiter portant, si obiectis rebus nequaquam mens letitia solvitur, si subtractis nimio merore sauciantur, aut demum perpendant si cum ad semetipsos retrorsus redeunt, in eo quod spiritualia rimantur ambigunt. Ex hoc ergo exercitium vite active confert ad contemplativam, quod quietat interiores passiones, ex quibus fantasmata proveniunt, per que contemplatio impeditur.
— Gregorius sexto moralium
|
|
1
|
Qui culmen apprehendere perfectionis nituntur, cum contemplationis arcem tenere desiderant, prius se in campo operis per exercitium probant.
|
|
| |
| 220. lp - de ingratitudine 8 |
|
|
Ingratitudo est, ut dicit Bernardus, res peremptoria, hostis gratie, inimica salutis, virtutum disperso, exinanitio meritorum, ventus urens exiccans sibi fontem pietatis, rorem misericordie, et fluenta gratie.
|
|
57
|
Numquid non perit, quod datur ingrato? Ingratitudo enim inimica est gratiae, perditio animae, exinanitio meritorum, virtutum dispersio, beneficiorum perditio.
|
|
| |
| 221. lp - de peccatis linguae, de excusatione 2 |
|
|
Hec sunt namque vere humilitatis testimonia, et iniquitatem suam quisque cognoscere, et cognita voce confessionis aperire. At contra humani generis vitium est usitatum, et lambendo peccatum committere, et commissum negando abscondere, et convictum differendo multiplicare.
— Gregorius
|
|
1
|
Usitatum humani generis vitium est, et latendo peccatum committere, et commissum negando abscondere, et convictum defendendo multiplicare.
|
|
| |
| 222. lp - de humilitate 21 |
|
|
Esto parvus in oculis tuis, ut sis magnus in oculis dei. Tanto enim eris in conspectu dei pretiosior, quanto in oculis tuis fueris despectior.
— Gregorius
|
|
1
|
Esto parvus in oculis tuis, ut sis magnus in oculis Dei. Tanto enim eris apud Deum pretiosior, quanto fueris ante oculos tuos despectior.
|
|
|
|
Si ante oculos tuos domine culpas quas fecimus, et plagas quas accipimus, conferamus, minus est quod patimur, magis quod meremur. Sed in pressuris malum non facere promittimus, si suspenderis gladium, promissa non facimus, si ferias clamamus ut parcas, si parcis, iterum provocamus ut ferias, si angustie veniunt tempus petimus penitendi, si misericordia subveniat, abutimur patientia que pepercit, adhuc plaga illata vix preterit, et iam non recolit mens ingrata, quid pertulit, si tardius, ex impatientia murmuramus.
— Augustinus
|
|
110
|
Tanto enim eris apud Deum pretiosior, quanto fueris ante oculos tuos despectior.
|
|
|
|
Integritatis tue curiosus explorator vitam tuam cotidiana excussione examina. Attende diligenter quantum proficis et quantum deficis, qualis sis in moribus et qualis in affectibus, quam similis deo et quam dissimilis, quam prope et quam longe, non locorum intervallis sed morum affectibus. Stude cognoscere te, quia multo melior et laudabilior es, si te cognoscis, quam si te neglecto cognosceres cursus siderum, vires herbarum, complexiones hominum, celestium atque terrestrium scientiam. Rege tuos affectus, redde ergo te tibi, et si non semper, saltim interdum. Rege tuos affectus, dirige actus, corrige excessus. In te nichil remaneat indisciplinatum. Pone omnes transgressiones tuas ante oculos tuos. Statue ante te, teipsum tamquam alium, et sic temetipsum plange. Plora iniquitates tuas et peccata, quibus deum offendisti. Indica ei miserias tuas. Ostende ei malitiam adversariorum tuorum.
— Bernardus in libro contemplationum
|
|
108
|
Tanto enim eris apud Deum pretiosior, quanto fueris ante oculos tuos despectior.
|
|
| |
| 223. lp - de gloria 12 |
|
|
Quanta erit felicitas, ubi nullum erit malum, nullum latebit bonum! Vacabitur enim deo in laudibus, qui erit omnia in omnibus.
— Bernardus
|
|
1
|
Quanta erit illa felicitas, ubi nullum erit malum, nullum latebit bonum? Vacabitur Dei laudibus, qui erit omnia in omnibus. Nam quid aliud agetur, ubi neque ulla desidia cessabitur, neque ulla indigentia laborabitur?
|
|
| |
| 224. lp - de conflictu vitiorum et virtutum 1p |
|
|
In voluptate carnis cito preterit quod delectat, manet autem quod in eternum cruciat.
— Gregorius
|
|
205
|
Si enim Deus misceri hominem in voluptate carnis nollet, in ipso humani generis exordio masculum et feminam non fecisset.
|
|
| |
| 225. lp - de virginibus 23 |
|
|
Virgo carne et non mente nullum premium habet in repromissione. Vnde et insipientibus virginibus salvator in iudicio veniens dicit: amen amen dico vobis, nescio vos. Vbi enim iudicans mentem corruptam invenerit, carnis procul dubio incorruptionis premio caret, ubi non est integritas mentis, nichilque valet mundum esse corpore eum, qui pollutus est mente.
— Isidorus
|
|
1
|
Virgo carne, non mente, nullum praemium habet in repromissione.
|
|
| |
| 226. lp - de daemonibus 27 |
|
|
Gravis est nobis inimici temptatio, sed multo gravior illi nostra oratio. Ledit nos eius iniquitas atque versutia, sed multo magis eum nostra simplicitas atque misericordia torquet. Libertatem nostram non sustinet, caritate nostra victus mansuetudine et obedientia cruciatur.
— Gregorius
|
|
3
|
Laedit nos iniquitas diaboli atque versutia; sed multo amplius eum nostra simplicitas et misericordia torquet, humilitatem nostram non sustinet, uritur charitate nostra, mansuetudine et obedientia cruciatur.
|
|
| |
| 227. lp - de verecundia 6 |
|
|
Qui actibus carnalibus incumbit necesse est, ut mentes aliorum instruere spiritualiter erubescat. Actus carnales sunt. Curiose induere splendide comedere et huiusmodi. Secundo debet predicator lucere doctrina, ut sciat quid sit vitandum quidve faciendum, et hoc tamen cum humilitate sermonis, et caveat ne curiosa magis sit quam utilis eius doctrina, ut taceat que non debet, et loquatur quod non oportet, quia hii tales errantes ab apostolo appellantur. Ait enim prima ad Thimotheum: Quidam aberrantes a fide conversi sunt in vaniloquium, volentes esse legis doctores, et non intelligentes nec que loquntur nec de quibus affirmant. Etiam caveant ne laudari cupiant, nec hominibus plus placere cupiant de sua predicatione quam deo.
— Dicit enim Gregorius
|
|
1
|
Qui adhuc actibus carnalibus incumbit, necesse est ut instruere spiritualiter proximorum mentes erubescat.
|
|
| |
| 228. lp - de beata maria 21 |
|
|
Beata dei genetrix in ea parte passa est, que impassibilis habetur, ideo, ut ita fatear, quia spiritualiter ac atrocius passa est gladio passionis Christi plus quam martir fuit.
— Ieronimus
|
|
8
|
Maria, quia mente passa est, plus quam martyr fuit: nimirum quoniam ejus dilectio amplius fortis quam mors; quia mortem Christi suam fecit.
|
|
| |
| 229. lp - de sufficientia 7 |
|
|
Iuramento nullus perfectus uti debet et cetera.
|
|
1
|
Nullus perfectus aliquo eget; et quod videtur corpori necessarium, sumet, si affuerit; si non affuerit, non eum istarum rerum franget inopia.
|
|
| |
| 230. lp - de obedientia bona 6 |
|
|
Si obedientie palmam aprehendere veraciter nitimur, prosperis huius seculi ex sola iussione, adversis autem etiam ex devotione militemus.
— Gregorius in XXXV moralium
|
|
1
|
Si obedientiae palmam apprehendere nitimur, prosperis hujus saeculi ex sola jussione, adversis autem ex devotione militemus.
|
|
| |
| 231. lp - de poenitentia 1 |
|
|
Penitentiam agere est preterita mala plangere, et plancta iterum non committere. Nam qui peccata ut alia committat plorat, penitentiam agere aut ignorat aut dissimulat.
— Augustinus
|
|
3
|
Poenitentiam agere, est et perpetrata mala plangere, et plangenda non perpetrare. Nam qui sic alia deplorat, ut tamen alia committat, adhuc poenitentiam agere, aut ignorat, aut dissimulat.
|
|
| |
| 232. lp - de avaritia 10 |
|
|
Qui bona mundi diligit, velit, nolit timori, et dolori succumbit.
— Augustinus
|
|
1
|
Qui bona mundi diligit, velit, nolit, timoris et doloris poenae succumbit.
|
|
| |
| 233. lp - de laetitia (in de gratiosis) 9 |
|
|
Spiritui sancto resistunt, qui obdurata mente penitere nolunt, qui veritati contradicunt, et humilitatis confessionem spernunt. Si in hoc perseverant, in spiritu sancto peccant. Sed qui peccant in spiritu sancto, nec in hoc seculo remittitur eis, neque in futuro, qui quasi in loco remissionis introducunt litem contradictionis. Hic est locus dyabolo pre ceteris odiosus, hic amittit quos alias acquisivit. Hic est locus spiritui sancto consecratus. Ubique pater, ubique filius, ubique spiritus sanctus, sed tamen iste locus spiritui sancto dicitur consecratus, et ceteris deputatus.
— Hugo in libro de claustro anime
|
|
68
|
Non est regnum Dei esca et potus, sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritu sancto. Sic fatui filii Adam, et praecipiti saltu justitiam transilientes, et pacem, rem finalem, in principium convertere, et pervertere vultis.
|
|
|
|
O delicate, qui divitiis et delitiis circumfusus atque confusus, confusionem expectas et mortem! Non est regnum dei esca et potus, non purpura non bissus, quia dives ille utroque circumfusus in puncto ad infernum descendit. Quid ad hec dicitis gulosi et vos luxuriosi, quorum deus venter est, quorum omnis usus aut in ventre aut sub ventre est, qui in luxuriis nutristis corda et corpora vestra? Audite, audite quia esca ventri et venter escis, deus autem et hunc et has destruet.
— Bernardus
|
|
1
|
Non est regnum Dei esca et potus, sed justitia, et pax, et gaudium in Spiritu sancto. Sic fatui filii Adam, et praecipiti saltu justitiam transilientes, et pacem, rem finalem, in principium convertere, et pervertere vultis.
|
|
| |
| 234. lp - de memoria 5 |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
1
|
Patienter illatam injuriam tolerat, qui pie meminit, quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat ipse tolerari.
|
|
| |
| 235. lp - de religiosis malis 10 |
|
|
Video quod sine dolore videri non potest, plurimosque in ecclesia dei de ignobilibus nobiles, de pauperibus divites factos, quodque magis perversum est, nonnullos in schola humilitatis superbiam magis discere, et sub aliis positi mites humilesque apparentes, sed magistri facti gravius insolescere, qui tamen patientes et mites amplius fieri debuerunt in claustro quam fuerunt in seculo.
— Bernardus
|
|
13
|
Video, quod magis doleo, post spretam saeculi pompam, nonnullos in schola humilitatis superbiam magis addiscere, ac sub alis mitis humilisque Magistri gravius insolescere, et impatientes fieri in claustro amplius, quam fuissent in saeculo.
|
|
241
|
Video, quod magis doleo, post spretam saeculi pompam, nonnullos in schola humilitatis superbiam magis addiscere, ac sub alis mitis humilisque Magistri gravius insolescere, et impatientes fieri in claustro amplius, quam fuissent in saeculo. Quodque magis perversum est, plerique in domo Dei non patiuntur haberi se contemptui, qui in sua domo non nisi contemptibiles esse potuerunt: ut quia videlicet, ubi a pluribus honores appetuntur, id est in saeculo, ipsi locum habere non potuerunt, nec meruerunt; saltem ibi honorabiles videantur, ubi ab omnibus honores contemnuntur.
|
|
| |
| 236. lp - de confessione 23 |
|
|
Confessio est, secundum Augustinum, testimonium conscientie timentis deum.
|
|
1
|
Confessio peccatorum testimonium est conscientiae timentis Deum: qui enim timet judicium Dei, peccata non erubescit confiteri.
|
|
| |
| 237. lp - de continentia auditus 3 |
|
|
Nos ad patriam festinantes mortiferos serenarum cantus surdi debemus aure transire.
— Ieronimus
|
|
1
|
Nos ad patriam festinantes, mortiferos sirenarum cantus, surda debemus aure transire.
|
|
| |
| 238. lp - de zelo (in de gratiosis) 4 |
|
|
Duobus modis fracta possidere animum ira desuescit. Primus quidem est ut mens solicita sit antequam agere quodlibet incipiat, omnes quas pati potest, contumelias proponat, quatenus redemptoris sui cogitans opprobria ad adversa se preparet. Que nimirum tanto fortius excipit quanto se cautius ex prescientia armavit. Secundus modus est servandus mansuetudinis, ut cum alienos excessus aspicimus, nostra, quibus in alios excessimus, debita cogitemus. Considerata quippe infirmitas propria, mala nobis excusat aliena. Patienter quippe illatam iniuriam portabit, qui pie meminit quod fortasse adhuc habeat, in quo debeat et ipse tollerari. Et quasi aqua ignis extinguitur, cum surgente furore animi, sua cuique ad mentem culpa revocatur quia erubescit peccata non parcere, qui vel Deo vel proximo semper recolit se non parcendo peccasse. Sed inter hec solerter sciendum est quod alia est ira, quam impatientia excitat, alia quam zelus format. Illa ex vicio hec ex virtute generatur. Si enim nulla ira ex virtute surgeret, divine animadversionis impetum fingere per gladium non possemus. Hanc quia Eli non habuit, motum contra se superne ultionis excitavit. Unde Psalmus: Irascimini et nolite peccare. Quod nimirum non ratione intelligunt qui irasci nos nobis tantummodo, et non etiam proximis delinquentibus volunt. Si sic proximos ut nos amare precipimur, restat ut sic eorum erroribus sicut et nostris vitiis irascamur. De hac per Salomonem dicitur: Melior est ira risu quia sicut per tristitiam vultus corrigitur animus delinquentis, ita vitium proximi oculum mentis excecat. Curandum sumopere est ne hec que in virtutis assumitur famulatum accipientis menti ira dominetur, neque quasi domina preeat, sed velut ancilla ad obsequium parata a rationis tergo numquam discedat. Tunc enim robustius contra vitia erigitur cum subdita rationi famulatur. Nam quantumcumque ira ex zelo rectitudinis surgat, si immoderate mentem vicerit, rationem protinus servare contempnit, et tanto se impudentius dilatat, quanto impatienter vitium virtutem putat. Unde necesse est ut hic ante omnia qui zelo rectitudinis movere se attendat, ne extra mentis devium transeat in ultionem peccati, sed tempus modumque considerans surgat, animi perturbationem subtilius retractando restringat, animositatem reprimat, et motus fervidos sub equitate disponat, ut eo semper sit iustior ultor alienus quo prius extitit ultor suus, quatenus sic culpas delinquentium corrigat, ut ante ipse qui corrigit, per patientiam crescat, ut fervore excitatus zelo rectitudinis longe a rectitudine non oberret.
— Gregorius
|
|
1
|
Si sic proximos ut nos amare praecipimur, restat ut sic eorum erratibus sicut nostris vitiis irascamur.
|
|
| |
| 239. lp - de beata maria 7 |
|
|
Corde virili erat, verbis gravis, animo prudens, loquendi parcior, legendi studiosior, intenta operi, verecunda sermoni. Illa pia mater ymmani dolore evigilans, pectora delicata contundens, ita corpus et omnia conquassaverat membra, ut vix potuisset pervenire ad Christi funus.
— Ambrosius de virgine Maria
|
|
105
|
Virgo erat Maria non solum corpore, sed et mente, quae nullo doli ambitu sincerum adulteraret affectum, corde humilis, verbis gravis, animo prudens, loquendi parcior, legendi studiosior, non in incerto divitiarum, sed in prece pauperum spem ponens, intenta operi, verecunda sermone.
|
|
| |
| 240. lp - de desperatione 8 |
|
|
Qui de peccato desperat, plus de desperatione quam de peccato cadit. Desperatio auget peccatum, et est peior omni peccato.
— Gregorius
|
|
14
|
Non desperes de salute, si ad meliora converteris: qui enim veniam de peccato desperat, plus se desperatione, quam commisso scelere damnat.
|
|
| |
| 241. lp - de homine 16 |
|
|
O homo, attende quid fuisti ante ortum, et quid es ab ortu usque ad occasum et quid eris post hanc vitam. Profecto fuisti quando non eras, postea de vili materia factus, et in vilissimo panno involutus, menstruali sanguine in utero materno nutritus, tunica tua fuit pellis secundina. Sic indutus et ornatus venisti ad nos.
— Ieronimus
|
|
1
|
Attende, quid fuisti ante ortum, et quid es ab ortu usque ad occasum, ac quid eris post hanc vitam.
|
|
| |
| 242. lp - de accidia 13 |
|
|
Quis nos angit vesania, vitiorum sitire absintium, huius mundi sequi naufragium, vite labentis pati infortunium, impie tirannidis ferre dominium, et non convolare ad sanctorum felicitatem, ad angelorum societatem, ad solempnitatem superne letitie, et ad iocunditatem contemplative vite, ut superhabundantes possimus intrare in potentias domini, et videre delitias illas bonitatis eius? Ibi vacabimus et videbimus quam dulcis est dominus, et quam magna multitudo dulcedinis eius. Videbimus glorie decorem, sanctorum splendorem, et regie potestatis honorem.
— Bernardus
|
|
65
|
Miror quod ad gustum cibi dulcissimi nauseas, si tamen gustasti quam dulcis est Dominus; aut certe nondum gustasti, et nescis quid aut quomodo sapit Christus, ideoque non appetis incognitum et inexpertum; aut si forte gustasti, et dulce non sapit, sanum non habes palatum.
|
|
| |
| 243. lp - de connexione uirtutum, de continentia et humilitate 8 |
|
|
Didicistis, o virgines, pudorem Marie, discite humilitatem. Docet enim ut quanto castior virgo tanto humilior sit.
— Ambrosius
|
|
7
|
Decet ut quanto castior virgo, tanto humilior sit; noverit deferre senioribus; sit magistra ejus humilitas, in qua est professio castitatis.
|
|
| |
| 244. lp - de praelatis bonis 32 |
|
|
Virgo carne et non mente nullum premium habet in repromissione. Vnde et insipientibus virginibus salvator in iudicio veniens dicit: amen amen dico vobis, nescio vos. Vbi enim iudicans mentem corruptam invenerit, carnis procul dubio incorruptionis premio caret, ubi non est integritas mentis, nichilque valet mundum esse corpore eum, qui pollutus est mente.
— Isidorus
|
|
28
|
Si te agnoscis sapientibus et insipientibus non dominatorem, sed debitorem, conandum summopere tibi, et tota vigilantia considerandum, quomodo et qui non sapiunt, sapiant, et qui desipuere, resipiscant.
|
|
| |
| 245. lp - de judicibus 1 |
|
|
Non debet hominum ducatum suscipere qui nescit homines bene vivendo preire. Durum est valde ut qui nescit tenere moderamina vite sue, iudex fiat vite aliene.
— Gregorius
|
|
1
|
Durum est, ut qui nescit tenere moderamina vitae suae, judex fiat vitae alienae.
|
|
| |
| 246. lp - de virginibus 28 |
|
|
Quesivi et non inveni, ait: Anima que Christum querit, non debet esse vulgaris, non debet esse in foro vel in plateis, voce querula, gressu lubrica, facilis auditu, vilis aspectu. Terrenum populis consortium neget, et fere ultra terminos nature ad celum evolet, dicens: Que sursum sunt quero, non que super terram.
— Ambrosius super illud Canticorum
|
|
10
|
Virgo quae Christum requirit, non debet esse vulgaris, non debet esse in foro, non in plateis voce querula, gressu lubrica, facilis auditu, vilis aspectu.
|
|
| |
| 247. lp - de oblivione 2 |
|
|
Stulti tanto intentius de alienis iudicant, quanto sua profundius ignorant.
— Gregorius
|
|
133
|
Stulti cum prudentium facta conspiciunt, haec eis esse omnia reprehensibilia videntur: quia suae imperitiae et infirmitatis obliti, tanto intensius de alienis judicant, quanto sua profundius ignorant.
|
|
| |
| 248. lp - de beata maria 39 |
|
|
Livor alieni boni suum perimit auctorem. Nam unde bonus proficit, inde invidus tabescit. Homines prave viventes, sicut de bonorum lapsibus gratulantur, ita de eorum itinere facto, bonique perseverantia confunduntur. Invidus membrum est dyaboli, cuius invidia mors introivit in orbem terrarum. Nulla est virtus que non contrarium invidie malum. Sola miseria caret invidia, quia nemo invidet misero, cui nimirum non livor obicitur, sed misericordia adhibetur. Multi etiam bonos imitari nolunt, sed de bonorum profectibus invidie livore contabescunt. Quo fit ut nec illi corrigantur a malo suo, sed per invidiam deteriorantur, et bonos a recto studio, quantum in ipsis est, si potuerint, depravare conantur. Ita requirunt invidi additum male fame, per quam bonorum vitam maculent, sicut querebant hostium sodomite, quo domum Loth nocituri intrarent. Illi vero cecitate erroris parietes videbant, hostium non inveniebant. Non aliter invidi videndo velut parietes virtutes dissimulant, vitia vero perquirunt, per que conscientiam urant.
— Isidorus de summo bono
|
|
260
|
Laudamus enim virginitatem tuam, et humilitatem miramur; sed misericordia miseris sapit dulcius, quia misericordiam complectimur charius, recordamur saepius, crebrius invocamus.
|
|
| |